ایراندا سون ایل‌لرده سو و چئوره بؤحران‌لاری درینلشمکده‌دیر. بو بؤحران‌لارین ان سیموولیک و فاجیعه‌وی نومونه‌سی، بلکه ده، اورمو گؤلونون آجی طالعی‌دیر. یاییملانان ویدئو و فوتولارا اساساً، گؤل دئمک اولار کی، تامامیله قورویوب. لاکین فاجعه یالنیز بونونلا بیتمیر. ایرانین بعضی متخصص‌لری اؤلکه‌ده «صیفیر گونو» – یعنی سویون توکه‌نه‌جه‌یی گونون – یاخینلاشدیغینی خبردارلیق ائدیرلر. تهران اوچون صیفیر گون تهلوکه‌سینه قارشی پزشکیان دؤولتی قناعت (صرفه‌جویی) تبلیغاتی ائدیر. بو تهلوکه خصوصیله پایتخت تهران اوچون دئییلسه ده، سو و انرژی مسئله‌لری اوزره اوزمان مهدی فصیحی هرندی‌نین فیکرینجه، ایندیکی سو ایداره‌چیلیگی داوام ائدرسه، اؤلکه‌نین بؤیوک شهرلرینین هامیسی بیر-بیر «صیفیر گون» سئناریوسو ایله اوز-اوزه قالاجاق.
سو و چئوره بؤحرانی اساساً یئرل (local، محلی) کاراکتئر داشیییر. مثلاً، اورمو گؤلونون سو حؤوزه‌سی ایرانین مرکزی سو حؤوزه‌لریندن نیسبتا موستقیل بیر قورولوشا مالیکدیر. ایرانین مرکزی بؤلگه‌لری تاریخ بویو سوسوز اراضی‌لر کیمی تانینمیشدیر، حالبوکی خزر دنیزی حؤوزه‌سی بول سو احتیاط‌لاری (ذخایر آبی) ایله فرقله‌نیر. بونونلا بئله، بوتون بو ائکولوژی فرقلیلیک‌لره باخمایاراق، اورتاق مقام‌لار دا مؤوجوددور. مثلاً، اؤلکه‌نین بوتون بؤلگه‌لری عینی زاماندا عینی سوییه‌ده سو بؤحرانی یاشاماسا دا، عمومی گئدیشات هر یئرده منفی ایستیقامتده اینکیشاف ائدیر. بو وضعیت ایسه اؤلکه میقیاسیندا سو ایداره‌چیلیگی (حکمرانی آبی) سیاستینی، ائله‌جه ده عمومی ایداره‌چیلیک مدلینی جدی شکیلده سوال آلتینا گتیریر.
«صیفیر گونو» آنلاییشی ایلک دفعه جنوبی آفریقادا، کیپ تاون شهرینده اورتایا چیخیب. بورادا او، سو احتیاط‌لارینین کریتیک حده چاتاراق شیرلردن سویون کسیله‌جه‌یی گونو ایفاده ائدیردی. کیپ تاون تجروبه‌سی گؤستردی کی، واختیندا تدبیر گؤرولمزسه، معاصر شهرلر بئله، سو چاتیشمازلیغی‌نین فلاکتلی نتیجه‌لری ایله اوز-اوزه قالا بیلر. آشاغیدا بو آنلاییشین تاریخی باره‌ده اتک‌یازی اوخوجولارینا اطرافلی معلومات وئره‌جه‌ییک.
کیپ تاون سو بؤحرانی و «صیفیر گونو» تاریخچه‌سی
۲۰۱۵–۲۰۱۸-جی ایل‌لرده جنوبی آفریقانین غرب ساحیلینده یئرله‌شن کیپ تاون شهری نئچه ایللیک رکورد سوییه‌لی قوراقلیقلا اوزلشدی و بو، بؤلگه تاریخینده «صیفیر گونو» آدلانان سو بؤحرانینا سبب اولدو. ۲۰۱۷-جی ایلده ۳-جو آردیجیل قوراقلیق ایلی شهرین ۴ میلیون نفردن چوخ اهالیسی‌نین ایچمه‌لی سو تجهیزاتینی تهدید ائتدی. کیپ تاون عنعنه‌وی اولاراق ناهمواری‌لرده‌کی آلتی بؤیوک سو آنباریندا ییغیلان یاغیش سولارینا گووه‌نیر و بو آنبارلار نورمالدا پاییز-قیش یاغیش‌لاری ایله دولدورولور. لاکین ۲۰۱۵–۲۰۱۷-جی ایل‌لرده یاغیش سوییه‌سی کسکین آزالدی. اهالی سرعتله آرتدیغی حالدا (۱۹۹۵–۲۰۱۸ آراسیندا ۲،۴ میلیوندان ۴،۳ میلیونا یوکسلدی) یئنی سو آلت‌یاپیسی تیکینتیسی ایسه چوخ گئجیکدی. بئله‌لیکله، قوراقلیق، اهالی آرتیمی و آلت‌یاپیا سرمایه یاتیرمالارین چاتیشمازلیغی قارشیلیقلی بیرله‌شه‌رک ۲۰۱۷-جی ایلده آجیناجاقلی وضعیت یاراتدی.
۲۰۱۷-جی ایلین سونونا یاخین کیپ تاون شهرینده «صیفیر گونو» تئرمینی یارانماغا باشلادی. بو، آنبارلارداکی سو سوییه‌سی‌نین کریتیک سوییه‌یه – تخمیناً تام سوییه‌نین ۱۳–۱۴%-نا – دوشدویو گونو ایفاده ائدیردی. ۲۰۱۷-جی ایلده رسمی اعلان‌لارا گؤره، بو حالدا شهرین ایچمه‌لی سویو کسیله‌رک ساکین‌لر گونده‌لیک ۲۵ لیتر قویو سویو شبکه کناریندا یئرله‌شن سو پایلاما نقطه‌لریندن آلمالی اولاجاقدی. ۲۰۱۸-جی ایلین فئورالیندا کیپ تاون باش شهر والیسی حادیثه‌نین باش توتماسی پلانلاشدیریلان تاریخی آپرئلین اورتاسی (تخمیناً ۱۶ آپرئل) اولاراق آچیقلامیشدی. بو تئرمین شهر توپلوموندا گئنیش یاییلاراق بیر هیجان یاراتدی: رایون حاکیمی صیفیر گونونو «گله‌جه‌یین ان پیس سئناریوسو» آدلاندیریردی. بئله یوکسک دیقتلی اؤن‌گؤرولر علمی اولماسا دا، حکومتین سویا قناعت پروقرامینی قبول ائتدیرمه‌یه خیدمت ائدیردی. نتیجه‌ده، ۲۰۱۸-جی ایلین مارتیندا کیپ تاون شهر حاکمیتی اعلان ائتدی کی، صیفیر گونونون باشلاماسی موقتی اولاراق تاخیره سالینیب و شهر سویونون کسیلمه‌سی تهلوکه‌سی آرتیق مؤوجود دئییل.
سو محدودیت‌لری و قناعت کولتورو
دولت قوراقلیغا درحال سو قناعتی تدبیرلری ایله جاواب وئردی. سیراسییلا آرتان محدودیت سوییه‌لری تطبیق اولوندو. محدودیت‌لرین ان سرت مرحله‌سینده هر ساکینه گونده ماکسیموم ۵۰ لیتر سو لیمیتی قویولدو. قانونسوز سو مصرفی جریمه‌لندی، سو باسقیسی آزالدیلدی و تورپاق احتیاط‌لاری قورونماغا باشلادی. مطبوعات بیلدیریردی کی، ۲۰۱۸-جی ایلین مارتینا قدر گونده‌لیک عمومی سو مصرفی ۱،۲۰۰ میلیون لیتردن ۵۰۰ میلیون لیتره قدر آزالیب. شهر رهبرلیگی «۵۰ لیتر هدفی»-نی (داها سونرا ۲۵-ه ائندیرمه‌لی اولدولار) تبلیغ ائد‌رک چیممه‌لره ۱۰ لیتردن چوخ صرف ائتمه‌مک کیمی دقیق تعلیمات‌لار وئردی.
اهالی، خصوصیله اورتا صینیف و زنگین طبقه‌لر، سو قناعتی کمپنینه هم تنقیدچی، هم دستکله‌ییجی رئاکسییالار وئرمیشدیر. ایستی سو ایله دوشا گیرمه‌ین، ساچینی یوماغی اوزون مدت کسن‌لر پایتختده غریبه بیر «سو قناعتی غرورو» فئنومئنینه سبب اولدولار. بیر شخصین آی‌لارلا چیممه‌مه‌سی مثبت نومونه کیمی سجییه‌له‌نیردی. عینی زاماندا، محدودیت‌لر بعضی‌لرینده عصبیلیک یاراتدی. آشاغی گلیرلی محله‌لرده یاشایانلار ائولرینه سو چاتانادک سو نقطه‌لرینین قارشیسیندا ساعت‌لارلا گؤزله‌مه‌لی اولدوقلاری اوچون ناراضیلیق ائتدیلر. بئله‌لیکله، سویون گون به گون آزالماسی بؤلگه‌ده هم سوسیال هم ده روانی تلاطوم‌لر یاراتدی.
بؤحرانین حللینده رول آلان عنصرلر
کیپ تاون صیفیر گونو بؤحرانی‌نین قارشیسینی آلماق اوچون هم تئکنیکی، هم ده ایجتیماعی تدبیرلر گؤردو. ایلک مرحله‌ده سو پایلاما شبکه‌سینده سیزمالار آزالدیلدی، تضییق ایداره اولوندو و آلتئرناتیو منبع‌لر (یئرآلتی سو، یاغیش سویو توپلانماسی، توللانتی سولارین تکرار ایستیفاده‌سی، دوزدان تمیزله‌مه لاییحه‌لری) پلانلاشدیریلدی. اهالی ده گونده‌لیک حیاتدا سویا قناعت ائد‌ن ساده اصول‌لارا کئچدی، حکومت ایسه احتیاج آنیندا هر وطنداشا مینیمال حجمده سو چاتدیرماق اوچون ۲۰۰ پایلاما منطقه‌سی حاضیرلادی.
سو قناعتی کمپین‌لری نتیجه‌سینده ۲۰۱۸-جی ایلده سو مصرفی ۲۰۱۵-جی ایلله مقایسه‌ده ۵۵–۶۰% آزالدی. تخمین ائدیلن «آپرئل آیینا قدر سو قیتلیغی» سئناریوسو گئرچکلشمه‌دی. ۲۰۱۸-جی ایلین ایونوندا باشلایان گوجلو یاغیش‌لار آنبارلاری دولدوردو، سئنتیابردا سو ذخیره‌سی ۷۰%-ا چاتاراق محدودیت‌لر یومشالدیلدی. ۲۰۲۰-جی ایلده ایسه سو حجمی ۹۵%-ا یوکسلدی.
دؤولت سوییه‌سینده فوق‌العاده وضعیت اعلان اولوندو، موختلیف قوروم‌لار بؤحران پلانی حاضیرلادی، بیرلشمیش میللت‌لر تشکیلاتی و دیگر بین‌الخالق تشکیلات‌لار مصلحت و نیظارت دسته‌یی وئردی. ۲۰۱۸-جی ایلده کیپ تاون، محدود منبع‌لر شرایطینده کوتله‌وی سو مصرفینی اهمیتلی درجه‌ده آزالدان ایلک ایری شهر کیمی بین‌الخالق موکافاتا لاییق گؤرولدو.
