چئویرن: تورکان اورمولو
ساده دیلله سؤیله‌مک ایسته‌سک فمینیزم جنسیتچیلییه، جنسیتچی سؤمورویه (سؤمورو: استثمار) و باسقی‌یا‌سون وئردیرمه‌یی هدفله‌ین بیر حرکتدیر. بو اون ایل قاباق «فمینیست تئوری: چئوره‌دن مرکزه» کیتابیندا یازدیغیم بیر تعریفدیر. او زامان بو تعریفین گله‌جکده هامینین ایشله‌ده‌جه‌یی، یایقین بیر تانیم اولاجاغینی اوموردوم. خوشوما گلمیشدی، چونکی ائرککلرین دوشمن اولدوغونو ایشاره ائتمه‌ین بیر تانیم ایدی. سورونون آدینی «جنسیتچیلیک» اولا‌راق قویور و بو یوللا بیر باشا مسئله‌نین اؤزونه ائنیردی. بو تانیم، سورونون پراکتیکادا، جنسیتچی دوشونجه و ائیلمین بوتون بیچیملرینده یاتدیغینا، جنسیتچیلیک ائدن آدامین قادین، ائرکک، اوشاق یا دا یئتیشکین اولماسینین بیر شئی دَییشدیرمه‌دییینه ایشاره ائدر. سیستئمی باشدان سونا قدر ائتکیله‌ین قورومساللاشمیش (نهادینه اولموش) جنسیتچیلییه دایر بیر قاوراییش ایچره‌جک قدر ده قاپساملیدیر. باشی آچیق بیر تانیمدیر. انسانین فمینیزمی آنلایا بیلمه‌سی اوچون اؤنجه جنسیتچیلیگی آنلایا بیلمه‌سی گرکدییینی اورتایا قویار.
فمینیست پولیتیکانین بوتون مدافیعه‌چی‌لرینین ده بیلدییی کیمی، انسانلارین چوخو جنسیتچیلیگی آنلامیر و یا آنلاسا بئله، بونو بیر سورون اولا‌راق گؤرمور. چوخو فمینیزمین هر زامان و یالنیزجا ائرککلر ایله ائشیت (برابر، مساوی) اولماغی هدفله‌ین قادینلاردان عبارت اولدوغونو دوشونور. آیریجا بو انسانلارین چوخو فمینیزمی ائرکک قارشیتلیغی سانیر. فمینیست پولیتیکایا دایر بو یانلیش یوروملار، انسانلارین چوخونون فمینیزمی آتاارکیل کوتله مئدیاسیندان اؤیرندیکلرینی گؤستریر. حاقیندا ان چوخ شئی ائشیتدیکلری فمینیزم، اؤزونو هر شئیدن اؤنجه توپلومسال جنسیت ائشیت‌لییینه آدامیش (آداماق: اختصاص دادن) قادینلارین رسم ائتدییی بیر فمینیزم اولور: ائشیت ایشه ائشیت اؤده‌نیش و بعضن ده قادین ایله ائرکه‌یین ایستر ائو ایشلرینده ایسترسه والیدئینلیکده ائشیت درجه‌ده سوروملولوق آلماسینی طلب ائدن بیر فمینیزم. انسانلار سؤز قونوسو قادینلارین گئنللیکله آغ‌دریلی و مادی اولا‌راق دا ایمتیازلی اولدوقلارینی گؤرورلر. باشقا طرفدن قادین اؤزگورلشمه‌سینین آبورت ائده بیلمک (سقط جنین) اؤزگورلویو، لئزبیین اولا بیلمک، تجاووز و ائو ایچی زوراکیلیغا قارشی چیخماق کیمی قونولارا اوداقلاندیغینی دا مئدیا سایه‌سینده بیلیرلر. انسانلارین چوخو بو قونولارین آراسیندان، ایش یاشامیندا توپلومسال جنسیت عدالتی فیکرینه، یعنی ائشیت ایشه ائشیت اؤدنیش طلبینه قاتیلیرلار.
آمریکا توپلومو اساساً بیر «خریستیان» (مسیحی) کولتورو اولماغا دوام ائتدییی اوچون، انسانلارین چوخو هله ده تانرینین ائو یاشامیندا قادینین ائرکه‌یه تابع اولماسینی بویوردوغونا اینانیر. بو گون میلیونلارجا قادینین چالیشماسینا و چوخلو عائله‌ده ائوی کئچیندیرن تک انسانین قادین اولماسینا باخمایاراق، خالقین تصورونه حاکم اولان ائو ایچی یاشام تصورو، هله ده اَل دیمه‌میش ائرکک حاکم بیر منطیقه اساسلانیر. ائرکک، ائو یاشامیندا یئر آلسین و یا آلماسین، بو منطیقله هر هانسی بیر شئی دَییشمیر. فمینیست حرکتین ائرکک قارشیتی اولدوغونو ایشاره ائدن یانلیش دوشونجه، قادینلاردان فورمالاشمیش بیر ساحه‌ده آتااَرکینین و جنسیتچی دوشونجه‌نین هئچ بیر شکیلده وار اولمایاجاغی کیمی آیری بیر یانلیش دوشونجه‌نی ده ایچینده باریندیریر. کئچمیشده چوخلو قادین، حتی فمینیست پولیتیکانین ایچیندن گلنلر بئله بونا اینانماغی سئچدیلر.
اصلینده، ائرکک حاکملییینه غضبله قارشیلیق وئرن ایلک فمینیست آکتیویست‌لر آراسیندا ائرکک قارشیتی دویغولار گئرچکدن ده یایغین ایدی. عدالتسیزلییین قارشیسینداکی بو غضب، قادین قورتولوش حرکتینین یارادیلماسیندا حرکت وئریجی گوج اولدو. بیر چوخ آغ‌دریلی اولان ائرکن دؤنم فمینیست آکتیویستلرین ائرکک حاکم‌لییینین طبیعتی قونوسوندا بیلگیلنمه‌سی، صینفچیلیک (طبقه‌گرایی) و عرقچیلیک (نژادپرستی) قارشیتی چئوره‌لرده ائرککلر ایله بیرگه چالیشدیقلاری زامان گئرچکلشدی. بو ائرککلر بیر یاندان دونیایا اؤزگورلویون اؤنمینی آنلادیب، باشقا طرفدن ده اؤز سیرا‌لارینداکی قادینلاری اَزیردیلر. چوخلو آغ‌دریلی قادین سوسیالیزم آدینا، وطنداشلیق حاقلاری و قارا‌لارین اؤزگورلشمه‌سی آدینا چوخلو قارادریلی قادین، یا دا یئرلی حاقلاری آدینا چوخلو یئرلی آمریکا‌لی قادین موباریزه‌ده یئر آلمیش اولسا‌لار دا، ائرککلرین لیدرلییی وئرمک ایسته‌مه‌دییی و قادینلاردان اونلارین آرخاسینجا گئتمه‌لرینه دایر طلبلری اورتادایدی. رادیکال اؤزگورلوک موباریزه‌لرینده یئر آلماق، ایره‌لیله‌ییشچی قادینلاردا دیرنیش و عصیان روحونو اویاندیرماق اونلاری گونوموزون قادین قورتولوش حرکتینه یؤنلتدی.
دؤنمیمیزین فمینیزمی گلیشدیکجه، توپلوموموزدا جنسیتچی دوشونجه و داورانیش یالنیز ائرککلرین ساوونمادیغی، قادینلارین دا اَن آز ائرککلر قدر جنسیتچی اولا بیله‌جیی یئنه قادینلار طرفیندن آنلاشیلدی. بوندان سونرا دا ائرکک قارشیتی فمینیست آنلاییش، حرکتین بیلینجینی شکیللندیرن عنصر اولماقدان چیخدی. بوتون چالیشما‌لار توپلومسال جنسیت عدالتینین یارادیلماسینا اوداقلاندی، اما بیز قادینلار اؤز جنسیتچی دوشونجه‌لریمیز ایله اوزلشمه‌دن فمینیزمی ایره‌لییه آپارا‌جاق بیر گوج یارادا بیلمیردیک. قادینلار بیر-بیرییله ساواشیب رقابت ائتدیکلری مدت ایچینده، «باجیلیق» گوجلو اولا بیلمزدی. بوتون قادینلارین ائرکک حاکملییی طرفیندن بیر شکیلده ضرر چکمیشلیک آنلاییشیندان باشقا بیر شئی اوزَرینه تمللندیریلمه‌ین اوتوپیک باجیلیق تصووورلری، صینیف و عرق دارتیشما‌لاری ایله قیریلدی. صینیف فرقلیلییی ایله ایلگیلی دارتیشما‌لار، چاغداش فمینیزمین ایلک دؤنم‌لرینده، عرق دارتیشما‌لارینین اؤنجه‌سینده یورودولموشدو. ۱۹۷۰-جی ایللرین اورتاسی کیمی یاخین بیر تاریخده دایانا پرس-ین (صینیف و فمینیزم) باشلیقلی درله‌مه‌سینده (سئچیلمیش یازیلار) قادینلارین آراسینداکی صینیف بؤلونمه‌سی ایله ایلگیلی دئوریمچی گؤروشلر یاییملامیشدی. بو دارتیشما‌لار «باجیلیق گوجلودور» سؤزونه اولان فمینیست وورغونو دَیَرسیزلشدیرمه‌دی، آنجاق دقتلری بونا چکمیشدی: مباریزه‌ده باجیلیغین اولا بیلمه‌سی اوچون اؤنجه بیز قادینلارین، باشقا قادینلاری (جنسیت، صینیف و عرق فرقلیلیکلری اوچون) نئجه باسقی آلتینا آلیب سؤموردویوموزله اوزلشمه‌میز گرکیردی. بو فرقلیلیکلرین اله آلینا بیلدییی پولیتیک بیر پلتفورم اولوشدوران دا یئنه بو دارتیشما‌لار ایدی.
قارادریلی قادینلار چاغداش فمینیست حرکتین دوغوشوندان اعتبارا حرکتین ایچینده تک- تک آکتیو رل اوینامیشلار، اما حرکتین «اولدوزو» حالینا گلن، کوتله مئدیاسینین دیقتینی اوزرینه چکن شخصلر آراسیندا یئر آلمادیلار. چاغداش فمینیست حرکتین ایچینده آکتیو رل اوینایان قارادریلی قادینلار عمومیتله دئوریمچی فمینستلر ایدیلر (چوخلو آغ‌دریلی لئزبیین اولدوغو کیمی). حرکتین تک آماجینی وار اولان سیستئمده ائرککلر ایله ائشیتلیک یاراتماق ایمیش کیمی گؤسترمک ایسته‌ین رئفورمیست فمینیستلر ایله آرا‌لاری چوخدان دَیمیشدی. عرق مسئله‌سینین فمینیست اورتاملاردا دارتیشیلمایا باشلانماسینین اؤنجه‌سینده بئله قارا قادینلار و موباریزه ایچینده‌کی دئوریمچی متتفیقلری، وار اولان آغ‌دریلی اوستونلوکچو کاپیتالیست آتاارکی ایچینده هئچ بیر زامان ائشیتلیک یارادا بیلمه‌یه‌جکلرینی بیلیردیلر.
فمینیست حرکت باشلانغیجیندان بری قطبلشمیشدی. رئفورمیست دوشونرلر(متفکرلر) توپلومسال جنسیت ائشیتلییینی وورغولاماق یولونو سئچمیشدیلر، آنجاق دئوریمچی دوشونرلرین ایسته‌دییی، قادینلاری وار اولان سیستئم ایچریسینده داها آرتیق حاققا قوووشدورا‌جاق بیر سیرا دَییشیملر یاراتماقدان عبارت دئییلدی. بیز او سیستئمی دَییشدیرمک و آتاارکیل و جنسیتچیلییه سون وئردیرمک ایسته‌ییردیک. آتاارکیل کوتله مئدیاسی، داها دئوریمچی بیر فمینیزم ایله ایلگیلنمه‌دییی اوچون هئچ بیر زامان بو گؤروشه یئر وئرمه‌دی. گئنلده اینسانلارین تخییلونده یئرلشن و بو یئرلشمیش مؤوقعینی بو گون ده داوام ائدن «قادین اؤزگورلشمه‌سی» تصورو ایسه، قادینلاری، ائرککلرین صاحب اولدوقلاری شئیلری ایسته‌ییرمیشلر کیمی یانسیدیردی. حیاتا کئچیریلمه‌سی داها راحت اولان تصور ده ائله بو ایدی. اؤلکه ائکونومیسینده‌کی دَییشیملر، ائکونومیک بحران، ایشسیزلیک و بونون کیمی فاکتورلار آمریکا وطنداشلارینین، ایش گوجونده توپلومسال جنسیت ائشیتلییینی قبول ائتمه‌سینی راحاتلاشدیردی.
عرقچی ذهنیت ندنیندن دولایی آغ‌دریلی ائرککلرین، آغ‌دریلی‌لرین حاکمیتینی سوردورمه‌یه خدمت ائتدییی زمان ایچینده قادین حاقلارینی دیقته آلماغا ندن داها ایستکلی اولدوغونو آنلاماق راحت ایدی. بونو اصلا اونوتمامالیییق کی، آغ‌دریلی قادینلار اؤزگورلوک طلبلرینی وطنداشلیق حاقلارینین اعلان ائدیلمه‌سیندن سونرا، تام دا عرق آیری‌سئچکیلییی سونا چاتماق اولدوغو حالدا و قارا‌لارین اؤزللیکله ده قارادریلی ائرککلرین ایش گوجونده آغ‌دریلی ائرککلر ایله ائشیت حاقلارا صاحب اولماغا باشلادیقلاری زامان اورتایا قویموشدولار. اؤنجه‌لیکله ایش گوجونده قادین-ائرکک ائشیت‌لییینه اوداقلانان رئفورمیست دوشونجه، چاغداش فمینیزمین رادیکال اساسلارینا کؤلگه سالدی. او حالدا کی بو اساسلار، رئفورمچولوغا چاغیریش ائتمه‌نین یانی سیرا آمئریکا میللتینین تملدن جنسیتچیلیک قارشیتی بیر اولوس حالینا گله بیلمه‌سینی تامین ائتمک اوچون توپلومو باشدان سونا یئنیدن دوزلتمه‌یی ده هدفله‌ییردی.
باشدا امتیازلی آغ‌دریلی قادینلارین اولماسییلا بیرگه قادینلارین چوخو، وار اولان توپلومسال قورولوش ایچریسینده ائکونومیک گوج قازانماغا باشلادیغیندا دئوریمچی فمینیست آنلاییشی دوشونجه‌سیندن سیلدی. بو آنلامدا دئوریمچی فمینیست دوشونجه‌نین اَن چوخ آکادئمیک اورتاملاردا قبول ائدیلمیش اولماسی ایسه گولونجدو. بو اورتاملاردا دئوریمچی فمینیست تئوری اینکیشاف ائتدیریلدی، آنجاق هئچ بیر زامان خالقا آچیلمادی. زامانلا اطرافیمیزداکی اوخویوب یازان، یاخشی ائییتیم (آموزش) گؤرموش و گئنللیکله مادی آنلامدا امتیازلی اولان اینسانلارا اؤزل بیر سؤیلم حالینا گلدی و هله ده ائله‌دیر. «فمینیست تئوری: چئوره‌دن مرکزه» کیمی فمینیست دَییشیمله ایلگیلی اؤزگورلشدیریجی بیر تخیل وئرن اثرلر هئچ بیر زامان بؤیوک مئدیانین ایلگیسینی چکمیر. اینسانلارین چوخو بو کیتابین آدینی بئله ائشیتمه‌ییب. وئریلن مساژی رد ائتدیکلری سؤیلنیله بیلمز، چونکی «مئساژ»دان بئله خبرلی دئییللر.
ائرکک قارشیتی اولمایان قادینلارین، ائرکک کیمی اولماق حاقینی الده ائتمه‌لرینه اوداقلانمایان خیال‌پرست فمینیست دوشونجه‌نی دارتیشماق، آغ‌دریلی اوستونلوکچو کاپیتالیست حاکم آتاارکینین ایشینه یاراییردی. آنجاق رئفورمچو فمینیستلر ده بو گوجلری سوسدورماغا هوسلییدیلر.
رئفورمیست فمینیزم اونلارین فیکیرینجه صینیفی آشمانین بیر یولویدو. بئله‌لیکله ایش گوجونده ائرکک حاکیملییینده‌کی قورولوشدان قورتولا بیلرلر و اؤز یاشام طرزلرینی بللی ائتدیکلری زامان داها چوخ قرار آلا بیلردیلر. جنسیتچیلیک بیتمه‌سه ده وار اولان سیستئم ایچینده اؤزگورلوکلرینی ماکسیمم درجه‌یه چیخارا بیلیردیلر. بیر ده بو گئرچه‌یه بئل باغلایا بیلردیلر: اؤزلرینین ائتمه‌یی رد ائتدیکلری «کیفیر» ایشلری بوینونا گؤتورمه‌یی مجبور ائدیلیب سؤمورولن، حاکملیک آلتینا آلینان، داها آشاغی صینیفدن اولان قادینلار هر زامان اولا‌جاقدی. رئفورمیست فمینیستلر، ایشچی صینفی‌نین و یوخسول قادینلارین ایکینجی مؤوقعیه گئدیلمه‌سینه گؤز یوما‌راق و حتی بو سؤمورویه اشتراک ائده‌رک، صیرف اورتادا اولان آتاارکی و اونون موتفیقی جینسیتچیلیک ایله ایش بیرلییی گؤرموش اولمور، عینی زاماندا اؤزلرینه ایکیلی (دوگانه) بیر یاشام سورمه حاقی تانیییرلار: یعنی بیری ائرککلر ایله ائشیت اولدوقلاری ایش یاشامی، باشقاسی دا «ایسته‌دیکلری زامان» ائشیت اولا بیله‌جکلری ائو یاشامی. لئزبینیزمی سئچدیکلری تقدیرده، بیر یاندان ایش یاشامیندا ائرککلر ایله برابر اولما آیریجا‌لیغینی (آیریجالیق: مزیت، ایمتیاز) الده ائدرکن بیر یاندان دا صینیف گوجونو قوللانا‌راق ائرککلر ایله چوخ آز گؤروشمه‌یی یا دا هئچ گؤروشمه‌مه‌یی سئچه بیله‌جکلری ائو ایچی یاشام طرزلری اولوشدورما‌لاری ممکن اولور.
یاشام طرزی فمینیزم، نه قدر قادین وارسا فمینیزمین ده او قدر بیچیمی اولا بیله‌جه‌یی فیکرینه قاپی آچدی. بیر آندا فمینیزمین پولیتیک ایچرییی یاواش- یاواش بوشالدیلماغا باشلاندی. آیریجا، سیاسی گؤروشو هر نه اولارسا اولسون، ایستر محافظه‌کار ایسترسه لیبئرال هر قادینین، فمینیزمی اؤز یاشام طرزی ایچینه یئرلشدیره بیله‌جه‌یی وارساییمی (فرضیه‌سی) سورعتله قبول اولوندو. بو باخیش البته کی فمینیزمین قبول ائدیلمه‌سینی داها دا آرتیردی؛ چونکی آلتیندا قادینلارین اؤزلرینی یا دا کولتورو تملدن سورغولاما‌دان و یا دَییشدیرمه‌دن فمینیست اولا بیله‌جکلری دوشونجه‌سی یاتیردی. میثال اوچون آبورت ائتمک (سقط) مسئله‌سینه نظر آلاق. فمینیزم جنسیتچی باسقییا سون قویدورماغی آماجلایان بیر حرکت ایسه و قادینی تؤره‌مه‌یه(تؤره‌مه: دوغوب-تؤره‌مک) باغلی سئچیم حاقلاریندان محروم ائتمک ده جنسیتچی باسقی فورمالادیندان بیرییسه، دئمک کی شخص هم آبورت ائتمک سئچیمینه قارشی هم ده فمینیست اولا بیلمز. بیر قادین اصلا آبورت ائتمه‌یی سئچمه‌یه‌جه‌یی حاقیندا ایصرار ائتمکله بیرگه قادینلارین آبورتو سئچمه حاقینی مودافیعه ائده بیلر و هله ده فمینیست پولیتیکانین مودافیعه‌چی‌سیدیر. یالنیز عینی زاماندا هم آبورت(کورتاژ) قارشیتی هم ده فمینیزمین ساوونوجوسو اولا بیلمز. بو چرچیوه‌ده، «ایقتیدار»دان آماج باشقا‌لاری‌نین سؤمورولمه‌سی و باسقی آلتینا آلینماسی یولو ایله الده ائدیلن اقتدار ایسه «اقتدار فمینیزمی» دئیه بیر شئی ده اولا بیلمز.
فمینیست پولیتیکا سورعتلنمه‌سینی اَلدن وئرمکده‌دیر، چونکی فمینیست حرکتین دقیق تانیملاری آنلاشیلمازلاشمیشدیر. بیز بو تانیملارا صاحیبیک. اونلاری یئنیدن ایشلتمه‌یه باشلایاق. پایلاشاق. یئنیدن باشلایاق. کؤینکلرین، ماشین سیپرلرینه یاپیشدیریلان شکیللرین، کارت پوستاللارین، هیپ-هوپ موسیقینین، تئلئویزیا و رادیو رئکلاملارینین، هر طرفه اعلان و رئکلام پانئللری آسمانین، دونیایا فمینیزمی آنلا‌دان باسقینی بیتیرمک اوچون بیر حرکت اولدوغونو سؤیله‌ین ساده، اما گوجلو مئساژینی پایلاشا بیلریک. بورا‌دان باشلایاق. حرکتی یئنیدن باشلاداق.
