اؤن سؤز
آزربایجانین بیر ایللیک میللی حکومتی حاقدا نه قدر کیتاب یازیلسا دا، یئنه یازماغا چوخلو سؤز وار. بو حاقدا اوخودوغوموز هر کیتاب، مقاله و یا ائشیتدیگیمیز هر اؤیکو، میللی حکومتین قورولوشوندان اؤنجه‌سینی و سونراسینی تصویره چکیب و یئنی سؤزلر و اولای‌لاری جانلاندیرماقدادیر. بو اوزدن اوخودوغوم «رازهای سر به مهر» کیتابینا اؤز باخیشیمی بیلدیریب و اوخوجولارا سونورام.
کیتاب حاقدا
حمیدملازاده قلمی ایله یازیلان «رازهای سر به مهر» کیتابی، سووئت‌لر دؤورونده (حکومت شوروی) ژورنالیست آدی ایله گونئی آزربایجانا گلن، اصلینده نیظامی بیریسی اولان مین‌باشی (سرگرد) ایبراهیم نوروزاوون توپلادیغی یازی‌لار و یاشادیغی اولای‌لارین توپلوسودور. ایبراهیم نوروزاوو یاشامی‌نین سون ایل‌لرینده یاشادیغی بوتون اولای‌لاری کاغیذ اوستونه کئچیب، آنجاق باسدیرما (چاپ) ایمکانی اولمادیغی اوچون، بوتون یازی‌لارینی مهد آزادی قزئته‌چیسی حمید ملازاده‌یه وئریب تا کیتاب کیمی باسدیریب، گؤردویو، یاشادیغی و بیر سیرا یئرلرده اؤزونون بئله رولو اولدوقلارینی اؤز میللتی ایله پایلاشیب، سونراکی نسل‌لره پای وئرسین. کیتاب نئچه بؤلومده یازیلیب و آرا سیرا یازیچی‌نین (حمیدملازاده‌نین) اؤز دوشونجه‌سینیده آرتیراراق، دوام ائدیر.
میللی حکومتین نئجه قورولدوغو، استالین و تهران آراسیندا آنلاشمالار، غرب دونیاسی‌نین میللی حکومته خوش باخمامالاری و سون بؤلومو میللی حکومتین معارف وزیری تانینان و سونرا میللی حکومتین باشینا کئچن محمد باقرزاده بی‌ریا‌نین شوروی‌ده سورقولانمالاری (بازجویی) و دفعه‌لرجه محکوم اولوب دوستاقلانمالاری حاقدا یازیلیب و سونا چاتیر.
نوروزاوون دئدیگینه گؤره گویا استالین ایران حاکمیتینه زور گلسین دئیه، آزربایجاندا گئدن اعتراض‌لارا دستک اولوب و میللی حکومتین قورولوشونا خوش باخاراق نئچه نفر ائلچینی تبریز و آزربایجانا گؤندریب تا دورومو آراشدیریب و یئری گلدیگینده ایمکان‌لار یاراتسینلار. او گون‌لرین ان بؤیوک اولایی سیدجعفر پیشه وری‌نین ایرانین میللی مجلیسه اوی قازانماسی، آنجاق اعتبارنامه‌سی‌نین رد اولونماسی بؤیوک سس چیخارتمیشدی. تبریز طرفیندن ان چوخ اویو اولان (رای) سیدجعفر پیشه‌وری مرکزی حکومتین خوشو گلمه‌دیگی بیریسی اولدوغو اوچون، چالیشیردیلار میللی مجلیسده یئری اولماسین. بو اوزدن آزربایجان میللتی‌نین مرکزی حکومتدن اولان نیفرتی گئت گئده آرتیب و مرکزدن قوپما قرارینا گلمیشدیلر. سیدجعفر پیشه‌وری، اؤز حاققی و میللتی‌نین حاققینی الده ائتمک اوچون چالیشمالاریندان ال چکمه‌ییب و چئشیدلی یول‌لارلا مرکزی حکومتین قاباغیندا دایانیب و سون اولاراق میللی حکومتی قورماق قرارینا گلدی. استالین پیغامینی گتیرن باقراوو، سید جعفر پیشه‌وری‌یه دئییر استالین سیزین یانیزدا و سیزه دستک اولاجاق، آنجاق پیشه‌وری اونون جوابینی بئله وئریر: روسدان دوست چیخماز، اونلارین دوستلوق‌لاری کؤرپودن کئچه‌نه قدردیر. بو سؤز بیزه گؤستریر میللی حکومت و باشیندا گئدن سیدجعفر پیشه‌وری هئچ زامان روسیه‌نین حکومتینه اینانماییب و سونوندا ائله همن روسیانین الیله شوبهه‌لی شکیلده و ساختا تصادف اثرینده جانینی الدن وئریر.
کیتابی اوخودوغوموزدا چوخلو اولای‌لارین اوستو اؤرتولمه‌سینی گؤره بیلیریک. آنجاق آزربایجان میللتی و میللی حکومتین بیر یئردن یوخ بلکه نئچه یئردن وورولماسینی گؤرمک اولور. مرکزی حکومتله ال-اله سورتن و اؤزلرینی پول، پست و یا مقاما ساتان نئچه آلچاق اینسان، پهلوی رژیمین تورک خالقی ایله دوشمنلیگی، تورکچولوک و تورک میللتینه قارشی دوشمنچیلیک، غرب دونیاسی اؤزللیلکه آمئریکا و انگلیسین ایکینجی ساواشدان سونرا روسیه‌نین گوجونو آزالتماغا چالیشمالاری و بو اوزدن پهلوی رژیمه دستک اولوب تا میللی حکومتین ییخیلماسینا سبب اولماسی، روسیه‌نین تهرانلا آنلاشماسی و قوام‌السلطنه‌نین چیرکین اویون‌لاری و … ال-اله وئردی تا آزربایجان میللتی‌نین قوردوغو سعادت و اؤزگورلوک، سوپر گوج‌لرین دسته‌یی و مرکزی حکومتین سوی‌قیریمییلا الدن گئتسین و بو گونه کیمی سس‌سیز قالمالاری بوتون بو گئرچک‌لری دوغرولاییر.
نوروزاوون یازدیغینا دایاناراق بوتایدا یاشایان آزربایجان میللتی بوتون سیخینتی‌لارا باخمایاراق، اوتایدا یاشایان اؤز سویداش‌لاری‌نین، دیلداش‌لاری‌نین، قوهوم قونشولاری‌نین احوالاتینی سوراغلاشیب، اونلارین دوروموندان خبردار اولماق ایسته‌ییردیلر، عئینی حیکایه قوزئی آزربایجان بؤلگه‌سینه ده صیدق ائدیر.
میللی حکومتدن اؤنجه باش وئرن اولای‌لار، میللی حکومتین یارانیشی و میللی حکومتین داغیلماسیندان سونراکی یارانان تراژدی‌لری یان-یانا قویدوغوموزدا و بو گونکو دورومو گؤزدن کئچیردیب، یازیلان یازی‌لار و اورتادا اولان سؤزلرله قارشیلاشدیردیغیمیزدا، اؤتن گون‌لرین نه قدر اؤنملی اولدوغونو و بو حاقدا بوندان آرتیق یازی یارادیب، ساوونوب، میللی حکومتین آیدین و پارلاق ایش‌لرینی و بیر ایلده یوز ایللیک ایش‌لرین گورونمه‌سینی تصویره چکمه‌نین یئری گؤرونور. اؤز آنا دیلیمیزده یازیب اوخوماغین، میللی دَیَر و وارلیق‌لاریمیزین قورونماسی، مرکزدن باغیمسیز اولماغین نه قدر یارارلی اولدوغونو بیر ایل ایچینده یاشاندی. میللی حکومتین داغیلدیغیندان سونرا یاشانان سوی‌قیریم، ائکونومی سیخینتی، سورگون، حبس و … مرکزی حکومتین نیفرتینی گؤستریر. بو حالدا اوتایدا یاشایان سویداش‌لاریمیز قاپی‌لارینی بو تایدا یاشایانلارا آچاراق اؤز باجی قارداش‌لارینا صاحیب دوردولار، آنجاق عئینی زاماندا روس حکومتی و باشدا استالین بو بیرلیگی خوش گؤرمه‌ییب، گونئیدن گلن‌لرین دورومونو آغیرلادیب و اؤز توپراق‌لارینا قاییتماق بیر آرزو کیمی اولوب. بو سؤزلر کیتابین چوخلو بؤلومونده اؤزللیکله میللی حکومتین داغیماسیندان سونرا یازیلیب و گؤرونور. رحمتلیک سهراب طاهرین چؤپو ده ایکییه بؤلمه‌رم داها شئعری بیر بیریندن آیری دوشن بیر میللتین و او گون‌لرین حسرتینی دیله گتیریب:
دردي درد اولموشدو ائلين ده منه،
آغلاديم، بير نسيل گولنده منه،
هئچ كس آغلاماسين اؤلنده منه،
من هئچ واخت، هئچ زامان اؤلمه‌رم داها.
آزاد قارداشيم وار، اونونلا خوشام،
من گرك ساحيلي ساحيله قوشام،
ايكي بؤلونمكدن ائله قورخموشام
چؤپو ده ايكييه بؤلمه‌رم داها.
دنيزلر، دريالار منه دايازدير،
ان درين بير چاي وار، او دا آرازدير.
منه گؤروش وئرين، آزادليق آزدير،
گؤروشسم، آيريلماق بيلمرم داها.
عؤمرومدن غوربت‌لر، يادلار، قووولسون،
كئچميشيم يييه‌سيز قالدي، قوي اولسون!..
آنجاق گلجه‌ييم منيمكي اولسون،
من اونو عؤمرومدن سيلمه‌رم داها.
منيم سعادتيم هارداسا ايتدي،
او آسان گلميشدي، آسان دا گئتدي،
منه نه ائتديسه سعادت ائتدي،
بدبخت سعادته گولمه‌رم داها.
شئعرین هر تیکه‌سینده یوزلرجه سؤز وار. ایکییه بؤلونموش بیر میللت، سعادتینی اله گتیریب، آسان الدن وئرمه‌سی میللی حکومتین آسانجا الدن گئتمه‌سینی خاطیرلادیر.
آنجاق، تاسوفله دوشمن دیلینده یاییملانان تورلو-تورلو یالان‌لار و اویدورمالاردان بیری، میللی حکومتین قورولوشوندا باش رولو اوینایان روسیه و استالینین اولدوغونو وورغولایاراق، آزربایجان میللی حکومتی‌نین، میللت آراسیندا یئری اولمایان بیر حکومت کیمی گؤسترمه‌یه چالیشانلارین سؤزلرینه بیر سیرا اؤز ایچیمیزده‌کی‌لر بئله اینانیب، چالیشیرلار او گون‌لری نقد یوخ بلکه تخریب ائده‌لر.
روس حاکمییتینه بویون ایمه‌ین سیدجعفر پیشه‌وری، اؤلدورولور، محمد بی‌ریا روس حاکمیت طرفیندن ۲۳ ایل دوستاقلانیر، باشقا میللی فعال‌لارین چالیشمالارینا یاساق گتیرن بیر حاکمیت نئجه اولا بیلر میللی حکومتیمیزین قورولوشوندا رولو اولا. آنجاق بو اولایدان یارارلانماغا چالیشان استالین، قوام‌السلطنه‌نین اویونونا گلیب و الی بوش قالاراق، قارشیسیندا میللی حکومتی و آزربایجان میللتیندن اینتقام آلیر.
کیتابی اوخویوب، دوشونجه‌لریمیزی پایلاشاراق او گون‌لرین گیزلی قالماسی‌نین قاباغینی آلماق هر بیریمیزین گؤره‌ویدیر.
بو کیتابی اوخوماسینی هر کسه توصیه ائدیرم.
