کلاسیک ووکال صنعتی‌نین دونیا اوزره پایتختی ایتالییادیر و آذربایجاندا دا بو صنعتین بانیسی مرتضی مشهدی رضا اوغلو بولبول ممداوو اولوب.
بولبول ۱۹۲۷-جی ایلده باکی کونسرواتورییاسینی بیتیریب. یوکسک سس تئمبرینه و گؤزل ایفایا مالیک اولدوغو اوچون تحصیلینی داوام ائتدیرمک اوچون دؤولت طرفیندن ایتالییانین میلان شهرینه گؤندریلیب. ۱۹۳۱-جی ایلده میلان کونسرواتورییاسیندا دئللیپونتی و ر.قرانی‌نین صینیفلرینی بیتیره‌رک وطنه دؤنوب و آذربایجان دؤولت کونسرواتورییاسیندا درس دئمه‌یه باشلاییب. کلاسیک ووکال صنعتینه اوستالیقلا یییه‌لنمیش بولبول میللی کؤکلردن آیریلمایاراق، خالق موسیقیسی اوچون سجیه‌‌وی خوصوصيیتلری، عنعنه‌‌لری پوزمایاراق، یئنی اوسلوب یاراتماغا جان آتیردی. او، ایتالیان و روس ووکال مکتبلری‌نین ان یاخشی جهتلرینی اخذ ائدیر و اونلاری میللی ایفاچیلیق اوسلوبو ایله علاقه‌‌‌لندیریردی. قرب و شرق اوخوما اوصوللاری آراسیندا قوووشما نؤقطه‌‌‌لری تاپان موغننی خالق صنعتکارلیغی ایله پروفسسیونال ووکال ایفاچیلیغی‌نین وحدتینه نایل اولوردو. بونونلا دا او، آذربایجاندا ایلک اولاراق، پروفسسیونال ووکال ایفاچیلیغی‌نین بونؤوره‌سینی قویوب. او، بونو هم نظری جهتدن ایشله‌ییب، هم ده پراکتیکی جهتدن حیاتا کئچیریب. بئله‌کی او، دفعه‌‌لرله بو مسئله‌‌یه حصر اولونموش موحاضیره‌‌لرله چیخیش ائدیب، کونسرتلرینده ایسه هم آریا و رومانسلاری، هم ده خالق ماهنیلاری و مقاملاری عینی شؤوقله اوخویوب. آذربایجان موسیقیسینده یئنی صحیفه آچان بولبولون یارادیجیلیغی ووکال صنعتی‌نین اینکیشافیندا موهوم مرحله اولوب.
بولبول صنعتی‌نین گوجو اونون گئنیش دیاپازونلو، ملاحتلی سسینده ایدی. سلیس بدیعی دیکسییایا، بؤیوک صحنه مدنيیتینه مالیک اولماسی اونون ان عمده خوصوصيیتلریندن ایدی. دایم آختاریشدا اولان، یئنی زیروه‌لره جان آتان بولبولون رپرتواری چوخ زنگین ایدی. او، خاریجی اؤلکه بسته‌کارلاری‌نین اوپئرا آریالارینی و رومانسلاری، آذربایجان بسته‌کارلاری‌نین ووکال اثرلرینی، مقاملاری، خالق ماهنی و تصنیفلرینی اؤزونه‌مخصوص اوصلوبدا، آیدین تلففوظله ایفا ائدیردی. کلاسیک اثرلری بیر نئچه دیلده ایفا ائدن بولبول ان چوخ آذربایجان دیلینه فیکیر وئریردی و همیشه دئییردی کی، «اؤز دیلینده ائله اوخوماق لازیمدیر کی، بو دیلی باشا دوشمه‌ینلر ده اوندان ذؤوق آلا بیلسینلر».
علاوه ائتمه‌لییم کی بولبول ایتالییانین میلان شهرینده تحصیلینی بیتیریب آذربایجانا قاییداندان سونرا اوزئییر حاجیبیلییه موراجعت ائده‌رک بئله دئییر:
«ایندی کی من ووکال اوزره تحصیلیمی بیتیرمیشم نه یاخشی اولاردی کی آذربایجان تورک دیلینده منه بیر ووکال اثری یازاسینیز.»
اوزئییر بَی بونا چوخ سئوینیر و بولبوله سؤز وئریر کی نؤبتی گؤروشده اونون اوچون آذربایجان دیلینده ووکال اثری حاضرلایاجاق. نؤوبتی گؤروشده اوزئییر بَی محمّد فوضولی‌نین «ناله‌دندیر نئی کیمی آوازه‌ی-عشقیم بولند» شعری اساسیندا ایلک آذربایجان ووکال اثرینی یازیب، بولبوله تقدیم ائدیر.
سونرالار او.حاجیبیلی همین اثری «آرشین مال آلان» اوپئرئتتاسینا دا یئر‌لشدیریب.(عسگرین آریاسی) (قایناق:«لطافت یوسفووا» «آذربایجان ووکال تاریخی» و اینتِرنِت. )
گونئی آذربایجاندا ووکال صنعتی‌نین اساس پروبلئمی موسیقی مکتبی‌نین یوخلوغودور! (۱-جی مسئله ۱-جی صینیفدن ۹-جو صینیفه قدر).
آرتیرمالییام کی موسیقی مکتبی ایله موسیقی اؤیره‌دن آزاد مکانلار (آموزشگاه موسیقی) آراسیندا بؤیوک فرق وار:
بیرینجیسی بودور کی اؤلکه‌نین گله‌جه‌یینه پروفئسسیونال و عالی ایفاچیلار تربییه ائتمک اوچون عالی تحصیل نظارتی آلتیندا اؤده‌نیشسیز اولاراق مکتب لازیمدیر و مکتب علمی چرچیوه و پروقرام اساسیندا بو ایشی الده ائدیر! حال‌بوکی اؤزل موسیقی مکتبلری هم اؤده‌نیشلیدیر! هم ده گله‌جک اوچون پروفئسسیونال ایفاچی یئتیشدیرمه‌یه یئترلی دئییل!
آنجاق علاوه بیر اؤیرنجی مرکزی اولاراق و علمی سويیه‌‌سی دونیا استاندارتینا اویغون اولاماق شرطیله اؤلکه‌نین عومومی اینجه‌صعنتی‌نین و مدنيیتی‌نین اینکیشافیندا جددی و ضروری رولو اولا بیلر!
کالج‌لریمیز اولسا دا چوخ آزدیرلار و اساساً مرکزی بؤلگه‌لرده‌دیلر! حال‌بوکی اوندا دا موسیقی فاکولته‌لری محدود و بین الخلق سويبه ایله موقایسه‌‌ده چوخ ضعیف کئیفيیتده‌دیر! (دبیرستان-هنرستان)
بوندان سونرا آکادِمیایا گیریش مرحله‌‌‌سیدیر!
ووکال صینیفینده پئداقوژی مسئله ایله علاقه دار اساس آپاریجی رول، ووکال موعللیمی و کونسرت‌میستردیر.
ووکال موعللیمی اصلینده اؤزو پروفئسسیونال ووکال تحصیلی آلمیش بیر پئشه‌کار ووکالچیدیر! ووکالچی کامئرا و یا اوپئرا صحنه‌‌‌سینده داوامییتلی فعالییتیله بو ایشین پئشه‌کارلیغینی هم ایفا جهتدن، هم ده پئداقوژی تجروبه باخیمیندان الده ائدیر! حال‌بوکی گونئی آذربایجاندا اوپئرا زالی یوخدور و تهران مدنيیت ناظرلیگی بو صنعته تام بیگانه‌دیر! کامئرا کونسرتینه ده تهران دؤولتی طرفیندن جددی مانعلر وار! بو مانعه‌لر بؤیوک شهردن کیچیک شهرلره قدر ، فارس بؤلگه‌لریندن تورک بؤلگه‌لرینه قدر تام فرقلیدیر! بئله‌لیکله بیزیم اوشاقلار و دیگر اینسانلار منظم و داواملی شکیلده کلاسیک ووکال کونسئرتینده و اوپئرا تاماشاسیندا ایشتیراک ائتمه‌ینه قدر بو صنعته و اورکسترال و آنسامبل ایفالارینا و ائله‌جه ده کلاسیک موسیقی آلتلری‌نین اؤیره‌نیلمه‌سینه جددی مئیل گؤسترمه‌یه‌جکلر! علاوه ائده بیله‌رم کی همین سبب‌لره گؤره خاریجده موسیقی اوزره تحصیل آلان بیر چوخ سویداشلاریمیز دا درسی بیتیرن کیمی آوروپایا گئده‌سی اولورلار و گونئیه قاییتماق ایستمیرلر.
ووکال طلبه‌‌‌لری تحصیل زامانی ۲-جی کورسدان ۴-جو کورسو بیتیرنه قدر خصوصی پئداقوژی حاضرلیق درسینی جددی نظارت آلتیندا کئچیریرلر!
بس کونسرت‌میستر کیمدیر و ووکال صینیفینده رولو نه دیر؟
کونسرت‌میستر پیانو ایفاچیلیغی‌نین پروفئسسیونال و الا سويیه‌‌سیدیر و ووکالچی طلبه‌‌‌نین پروفئسسیونال موشایعتچیسیدیر. او، دئشیفراسیون (یئنی بیر موسیقی نوتونو گؤرن کیمی مشقسیز ایفا ائتمک) و جلد ایفاچیلیق، ترانسپوز (اثری باشقا توناللیغا و قامما یا کؤچمک) قابیلییتینه مالیک و ووکالچی‌نین سس دیاپازونونا اویغون اولاراق اثرین توناللیغینی ديَیشمه قابیلییتلری اولان شخصدیر. تحصیل آلینان دؤورده کونسرت‌میسترین رولو او قدر اؤنملیدیر کی اونسوز ووکال درسی‌نین هئچ بیر نتیجه‌سی اولا بیلمز.
عینی زاماندا کونسرت‌میستر ده ووکال موعللیمی دئییل !
دئیه بیله‌رم کی ووکال موعللیمی و کونسرت‌میستر بیر-بیرینی جیسم و روح کیمی تاماملاییرلار!
گونئی آذربایجاندا کلاسیک ووکال صنعتی‌نین پروبلئملرینی نئجه حل ائتمک اولار؟!
بیرینجی مسئله گونئی آذربایجاندا آنا دیلینده مکتبین یوخلوغودور. گونئیلیلرین تلفظ و اینتوناسییا اوزره خوصوصی پروبلئملری اولور و بیز بونو قوزئی آذربایجاندا گونئیلی موسیقی طلبه‌‌‌لرینده آیدین شکیلده گؤروروک!
دئمه‌لی آنا دیلینده مکتبیمیزین اولماسی ضروری بیر مسئله‌‌دیر!
ایکینجی مسئله گونئی آذربایجانین هر شهرینده ان آزی ۱-جی صینیفدن ۹-جو صینیفه قدر و حتی ۳ایللیک کالئجین و هر اوستاندا عالی کالئجین (هنرستان) اولماسی قطعیاً ضروری بیر مسئله‌‌دیر!
چونکی کونسئرت مائسترو تربیه ائتمک یاشی ۷یاشدان باشلاییر و حتی شاگیرد ۲-۳ایل واخت ایتیرسه داها بو صنعتی منیمسه‌مک اونا چتین اولار!
همچینین گوجلو ووکالچی تربیه‌‌سی اوزره (ائشیتمه، سولفئژیو و اِلِمِنتار نظريیه) ۱-جی صینیفدن (۷یاشیندان) موسیقی تحصیلینی باشلامالیدیر.
و سوندا دئمه‌لییم کی، گونئی آزربایجانیمیزین هر بؤلگه‌سینده ان آزی بیر اوپئرا زالی و بیر-نئچه کامئرا زالی لازیمدیر!
چونکی موحیط و شرایط اولمایانا قدر بیزیم ووکال صنعتیمیز ، ائله‌جه ده سیمفونیک اورکئستردن ایستیفاده ائدیلن آلتلره اؤیرشمه هوسی اولمایاجاق و اینسانلار چاره‌سیز اولاراق بو پروبلئملری یاشایاجاقلار!
