تک ائتنیکلی میللی دؤولتین فورمالاشماسی و ایرانلی کیملیگی‌نین تعریفینی موذاکیره ائدرکن، ایران میللیتچی‌لرینین بیر حیصه‌سی آسیمیلاسیونا و ایرانلی کیملیک ایله اویغون گلمه‌ین مدنیت‌لری آرادان قالدیران سیاست لره، اینانیلماز شکیلده گؤز یومورلار. ایراندا مدنی آسیمیلاسیون یولو ایله میللی دؤولت قوروجولوغو پروسئسینه یاردیم ائدن ایجتماعی-تاریخی حادیثه‌لری گؤرمزدن گلمک نیتی ایله، ایران میللیتچی‌لری بو اؤلکه‌ده اولان آیری‌سئچکیلیک و زوراکیلیغی نورمال گؤسترمک اوچون طبیعت علم‌لریندن اویغونسوز شکیلده فایدالانماق ایسته‌ییرلر.
کارا داگت » انرژینین دوغوشو« (The Birth of Energy) آدلی یئنی کیتابیندا «انرژین» آنلاییشی‌نین کؤک‌لرینی تقدیم ائتمه‌یه چالیشیر. اونون اساس سؤزونه گؤره تئرمودینامیک قانون‌لارینا یئرلشدیریلمیش انرژی بیلیک‌لری، بیر اخلاق آنلامینی گؤستریر. فیزیکده انرژی، ایش گؤرمک قابیلیتی، و گوج، گؤرولن ایشین میقداری کیمی بللی ائدیلیر. بئله بیر تعریف، موهندیسلیک و یا طبیعت علم‌لرینین اویغولاماسیندا، اؤرنک اوچون، بوخار ماشینیندا داها یاخشی ایستیفاده اولونا بیلر. آنجاق، بیز بو تعریف‌لری ایجتماعی یاشاما اویغولاماییب ، بو آچیدان جمعیتی تانیماق ایسته‌دیگیمیزده پروبلئم‌لرله قارشیلاشیریق. مثلاً داگت، ویکتورییا دؤورونده‌کی انرژی کؤک‌لریندن فایدالاناراق تئرمودینامیک ایله آشیلانمیش امه‌یی تعریفله‌ین و ایشسیزلیگی پیسله‌ین اخلاقین، سرمایه و ایمپئرییالارین ماراق‌لارینا خیدمت ائتدیگینی اینجه‌له‌ییر. هر بیر انرژی چئوریلمه‌سی گوج ایتکیسی ، ایستیلیک ایتکیسی و آنتروپی‌نین (نیظامسیزلیق) آرتماسی ایله سونوجلانیر.
داگت گؤستریر کی، ایش و ایسراف ایکیلیگی پامبیق ایستحصالیندا ان یوکسک وئریملیلیه یئتیشمک اوچون باش وئریب. انرژینین باشقا بیر فورمایا چئوریلمه‌سی نه قدر وئریملی اولارسا، ایش بیر او قدر آز ایتکییه معروض قالیر و وئریملی لیک نه قدر یوکسک اولارسا، منفعت ده بیر او قدر یوکسک اولور. دئمه‌لی بو تعریف‌لره گؤره، اینسانلیغین قورتاریلماسی آنجاق امک، داها چوخ ایش و داها یاخشی یاشام یولو ایله الده ائدیلیر. داگته گؤره انرژینین علمی موذاکیره‌سی بیر-بیری ایله هئچ بیر علاقه‌سی اولمایان سایسیز-حسابسیز مدنی تجروبه‌لری بیر-بیری ایله موقاییسه ائدیلمه‌یه مجبور ائتدی. بئله‌لیکله، انرژی، ایش و گوج جمعیتین و فردلرین اؤلچو واحیدینه چئوریلدی.
تئرمودینامیک آنلاییش‌لار، دوغو چالیشمالارینین (شرق شناسی) دونیاگؤروشونو عکس ائتدیره‌رک اینسان حیاتی‌نین ایرقچی تحلیلینیه یول آچدی. آغ دریلی آوروپالی‌لار یوکسک ایش ائتیکاسی سایه‌سینده باشقا ایرق‌لردن داها یوکسک سیویلیزاسییا(تمدن) سوییه‌سینه چاتمیشدیلار. آفریقالی‌لار و یئرلی آمئریکالی‌لار آز وئریملی ایدیلر، تکجه ایلک تجروبه‌لرله دئییل، هم ده تنبللیک و واخت ایتکیسی ایله مشغول اولوردولار. بونا گؤره ده قیمتلی ایش پوتئنسیالی‌نین بوشا گئتمه‌سینه ایمکان وئریردیلر. جمعیتین سطحی باشا دوشولمه‌سی و اونون طبیعت علم‌لری واسیطه‌سیله یئنیدن معین ائدیلمه‌سی یئنی ایرقچیلیک و ایمپئریالیست فعالیت‌لره سبب اولدو و عیرق، صینیف و جینسیت باغ‌لارینی گوجلندیرن تئرمودینامیک اصل لرله آوروپالی‌لارا خاریجی اؤلکه‌لرین سؤمورگه‌چیلیگینه حاق قازاندیرماغا ایمکان وئردی.
ایران میللیتچی‌لری، ایرانلی کیملیگینی تعریفله‌مک اوچون تاریخی پروسئس‌لری گؤرمزدن گلیب، باشقا آلتئرناتیولر و اساسلاندیرمالار تاپماغا چالیشیرلار. ایران جمعیتینی معین ائتمک اوچون طبیعت علمی تعریفلریندن هدفه اویغون ایستیفاده‌لر ده بو گون چوخ عادی حالا چئوریلیب. مثلاً، کئچمیشده نازیست آلمانی‌نین نئجه زوراکیلیغا حاق قازاندیرماسینی، اونلارین تبلیغات فیلیم‌لرینده گؤرمک اولار. مثال اوچون، اونلار داروینیزمین «طبیعی-سئچیم» اصلی نی نورماللاشدیرماق اوچون لابوراتوردا حیوان‌لارین دؤیوش صحنه‌لرینی گؤسترن «Alles Leben ist Kampf» کیمی تبلیغات فیلیم‌لرینی سیخ یاییردیلار. ایران میللیتچی‌لری، غیرفارس آزینلیق‌لاری آرادان قالدیریب یالنیز بیر مدنیتی گوج واسیطه‌سی ایله اوستون توتان بوتون سیاست‌لره گؤز یومورلار. ائله محض بونا گؤره ده، تکرنگ میللت و حکومتی ایرانلی‌لار اوچون بیر «طبیعی سئچیم» کیمی گؤستریرلر. بو میللیتچی‌لرین اؤزچولوک (essentialism) دوشونجه‌سی، و اونلارین تاریخی نوستالژی لره ایستیناد ائتمه‌لری، ایرانلی‌لاری مدنی، اینسان حاق‌لارینین طبیعی مودافیعه‌چی‌لری، و باشقالاریندان داها اوستون حساب ائدیر. هئچ بیر ایرانلی غیر-سیویل اولماز دئییب اونلاری، اینسان حاق‌لارینین طبیعی مودافیعه‌چیسی کیمی گؤردویوموز حالدا، ۱۳۲۴ایلینده، آذربایجاندا تؤره‌دیلن جینایت‌لری «آذربایجانین خلاصی»، و یا غیرفارس کولتورلرین آرادان قالدیریلماسی ایله فارس مدنیتی‌نین اوستون توتولماسینی راحتلیقلا ایرانلی‌لارین «طبیعی سئچیمی» کیمی گؤسترمک اولار.
غرب آکادئمیک ایجتیماعیتی بو مسئله‌لردن کنارا چیخاراق طبیعت علمی‌نین تعریف‌لرینین سوسیولوژی علمینده بیراؤلچولو ایستیفاده‌سینی آییرماغی نظردن کئچیره بیلیب. کارا داگت آیری‌سئچکیلییه، سؤمورگه‌چیلییه، و عدالتسیزلییه حاق قازاندیرماق اوچون طبیعت علمی تعریفلریندن سوءایستیفاده ائدیلمه‌سی‌نین یالنیز قیسا بیر تاریخینی یازسا دا، کیتابین اساس هدفی یئنی، انرژیسیز بیر چیخیش تاپیب اطراف موحیطی قورویوب ساخلاماقلا آزادلیق قاپیسینی آچماقدیر. نه یازیق کی، ایرانین میللیتچی ضیالی‌لاری چئوره نی (محیط زیست) قوروماغی دوشونه بیلمیر، حتی بیرینجی مرحله‌ده ایلیشیب قالیبلار. ایرانلی سؤز صاحیب‌لری ایران جمعیتینده آیری‌سئچکیلییه حاق قازاندیرماق اوچون «طبیعی سئچیم» و یا «ان اویغون اولانین ساغ قالماسی» کیمی سوسیال داروینیزم آنلاییش‌لاریندان ایستیفاده ائدیرلر. بلکه ده بونا گؤره ایراندا اینسان حاق‌لاری، ریفاه و عدالت کیمی آنلاییش‌لار، ایرانلی‌لارین «طبیعی سئچیمی» کیمی گؤستریلن «شاهنامه» و یا فارس مدنیتینه قارشی اولمادیغی موددتده آنلام داشییر.
