پروفسور جواد هئیت ۱۳۰۴-جو ایلین خرداد آیی‌نین ۳-ده تبریزده دونیایا گؤز آچیب. ۱۳۱۹-جو ایلده اورتا مکتبی بیتیریر و بیر ایل سونرا تهران اونیوئرسیته‌سینده طیب ایختیصاصیندا تحصیلینی داوام ائتدیریر. ۱۳۲۲-جی ایلده تورکیه‌یه گؤندریلن ایلک طلبه قروپوندا یئر آلیر و ایستانبول اونیوئرسیته‌سینه داخیل اولور. ۱۳۲۵-جی ایلده او اونیوئرسیته‌نی بیتیره‌رک حکیم اولور. ۳ ایل سونرا جراحلیق تخصوصو اوچون پاریس-ه گئدیر و ۳ ایل سونرا پئشه‌کار جراح کیمی تهرانا قاییدیر.
جواد هئیت تهراندا جراحلیغا باشلاییب و بورادا بیر چوخ ایلک‌لره ایمضا آتیب. بونلارا نومونه کیمی هیپوترمی ایله ایراندا ایلک آچیق اورک عملیاتینی، آورتا قاپاغی دارلیغی عملیاتینی، اینسان‌لاردا اورک قاپاغی دییشدیرمه، بؤیرک کؤچورمه و ایت‌لرده اورک کؤچورمه عملیات‌لارینی گؤسترمک مومکون‌دور. جواد هئیت سونراکی ایل‌لرده دونیا جراح‌لار جمعیتینه، فرانسه جراح‌لار جمعیتینه، آذربایجان جراح‌لاری علمی جمعیتینه عضو سئچیله‌رک، دونیا شؤهرتلی حکیم کیمی تانینیر. بونلارلا یاناشی او، ایراندا طیب علمی ژورنالینی نشر ائتدیتمه‌یه باشلاییر. لاکین سونرادان ایران تهلوکه‌سیزلیک قوّه‌لری طرفینده ژورنالین نشرینه قاداغا قویولور. عمومی جراحلیق و جراحلیق درس‌لری پروفسور هئیتین جراحلیق موضوعسوندا چاپ ائتدیردیگی کیتاب‌لارداندیر.
وارلیق ژورنالی و گونئی آذربایجان تورکلویونده اویانیش
جواد هئیت-ین حیاتیندا جراحلیق اؤنملی مقام‌لاردان حساب ائدیلسه ده او، ساده‌جه جراحلیق ساحه‌سینه سیغمایاجاق قدر بؤیوکدور. اصلینده جواد هئیتی داها دا اهمیتلی قیلان مسئله اونون میللی فعالیت‌لریدیر و اونون ان اهمیتلی فعالیت‌لریندن بیری ده شوبهه‌سیز کی “وارلیق” ژورنالیدیر.
۱۳۵۷-جی اینقیلابیندان سونرا اؤلکه‌ده نیسبی آزادلیق‌لار یاراندی. پهلوی حاکمیتی دؤورونده سیخیشدیقجا سیخیشدیریلان تورک دیلی و مدنیتی آرتیق نفس آلا بیلیر و بعضی آذربایجانلی شاعیر و یازیچی‌لار تورکجه یازماغا باشلاییرلار. تورک دیلی و ادبیاتی ایله خصوصی ماراقلانان جواد هئیت یارانان یئنی آتموسفئری گؤرور و خالقی‌نین اؤزلشمه‌سی یولوندا اوندان ایستیفاده ائتمک قرارینا گلیر. جواد هئیت بعضی یاخین یولداش‌لاری ایله بیرلیکده ۱۳۵۸-جی ایلین خرداد آیی‌نین ۱۵-ده “وارلیق” ژورنالی‌نین اساسینی قویور و بونونلا دا گونئی آذربایجانین تاریخینده عوض‌ائدیلمز رول اویناییر.
پروفسور جواد هئیت آز زاماندا آذربایجانلی یازیچی‌لار و اینتئللئکتوال‌لاری اطرافینا توپلایاراق یئنی بیر دؤورون باشلاماسینا ایمضا آتیر. اونلار یارانان یئنی آتموسفئرده آسیمیلاسیون سیاست‌لری نتیجه‌سینه اؤزلویوندن اوزاقلاشدیریلان میللتین روحونا یئنی روح قاتاجاق، میللی دَیَرلر اوزه‌رینه دقت یئتیره‌جک و ائتنیک و میللی باغ‌لارینا صادیق قالان یئنی بیر نسل یئتیشدیره‌جکدیلر.
حمید نطقی، محمدعلی فرزانه، محمدتقی زهتابی، غلامحسین بیگدلی، حمید محمدزاده، هدایت حساری و صمد سرداری‌نیا کیمی اوستا آدلاری بیر دامین آلتیندا توپلایان بو ژورنال دئمک اولار کی بیر مکتبه چئوریلمیشدی. بو مکتب تورک دیلی و ادبیاتی، تاریخ، فولکلور و دیگر موضوع‌لاردا علمی مقاله‌لری اوخوجولارینا تقدیم ائدیر و ماراقلی شخص‌لرین فعالیت‌لرینه ایمکان یارادیردی. خصوصیله ایراندا وارلیغی دانیلان بؤیوک میقیاسدا تورک اهالیسی‌نین مدنیتینی دیگر تورک اؤلکه‌لرینین و حتی دونیانین دقتینه چاتدیرماغا چالیشیردی.
ایراندا رسمی الیفبا عرب الیفباسیدیر و تورکجه یازیلان اثرلر ده همین الیفبادا یازیلیر. لاکین هانسی‌سا بیر رسمی قورومون یوخلوغو نتیجه‌سینده یازیلیش مئتودلاری اوزون بیر سیاهی تشکیل ائدیردی. عینی کلمه ایکی یازیچی طرفیندن فرقلی شکیل‌لرده یازیلیردی. بو ایسه اوخوجو کوتله‌سی‌نین چتینلیک‌لرله قارشیلاشماسینا و یئنی نسلی یازماقدان چکینمه‌سینه سبب اولوردو. بو چتینلییه سون قویماق اوچون باشدا پروفسور جواد هئیت اولماقلا بیر سئمینار تشکیل اولونور و او سئمیناردا یازی قایدالاری و اورتوقرافییا ایله باغلی واجیب قرارلار وئریلیر.
بو سئمینار نتیجه‌سینده عرب الیفباسی ایله آذربایجان تورکجه‌سی‌نین یازیلیش قایدالاری تنظیمله‌نیر و نیسبی بیرلیک تامین ائدیلیر. داها سونرا همین سئمینارین قبول ائتدیگی قرارلاری احتوا ائد‌ن بیر کیتاب حاضیرلانیر.
۱۳۵۸-۱۳۹۴-جو ایل‌لرده تهراندا نشر ائدیلن بو ژورنال پروفسور هئیت-ین اؤلوموندن سونرا آنکارا شهرینده چاپ ائدیلیر و اؤز فعالیتینی داوام ائتدیریر.
تورکولوگییا ساحه‌سینده فعالیت‌لری و اثرلری
پروفسور جواد هئیت جراح و ناشیر اولماقلا یاناشی دونیادا بیر تورکولوق کیمی ده تانینیر. یاخین یولداشی پروفسور حمید نطقی ایله بیرلیکده ایراندا تورکولوگییا ساحه‌سینده واجیب اثرلر یاراتمیشدیر.
جواد هئیت ۱۳۵۹-جو ایلده «آذربایجان ادبیات تاریخینه بیر باخیش» آدلی کیتاب یازیب. ۱۳۶۳-جو ایله «مقایسه اللغتین»، ۱۳۶۶-جی ایلده «تورک دیلی و لهجه‌لرینین تاریخی»، «تورک‌لرین تاریخ و مدنیت‌لرینه بیر باخیش»، ۱۳۶۷-جی «آذربایجان شیفاهی خالق ادبیاتی»، ۱۳۶۹-جو ایلده «آذربایجان ادبیات تاریخینه بیر باخیش» آدلی کیتاب‌لار اونون بو ساحه‌ده یازدیغی اثرلردیر. عینی زاماندا اونون بو موضوع حاقیندا یوزلرجه علمی مقاله‌سی چاپ اولونوب.
تورکولوگییا و جراحلیق ایختیصاصیندا گؤستردیگس فعالیتین نتیجه‌سینده آذربایجان رئسپوبلیکاسیندا بیر چوخ اونیوئرسیته‌نین فخری آکادئمیکی، دوکتورو و پروفسورو سئچیلیب. عینی زاماندا او، ایستانبول اونیوئرسیته‌سی‌نین فخری تورکولوگییا دوکتورو، تورک دیل قورومونون فخری عضوو سئچیلیب و یوکسک خیدمت براتی ایله تلطیف ائدیلیبدیر.
او عینی حالدا حسین غازی درنه‌یی‌نین تورک کولتورونه خیدمت موکافاتینا لاییق گؤرولوبدور. آنکارا اونیوئرسیته‌سینده ۱۳۹۰-جی ایلدن بری “وارلیق” ژورنالی‌نین تاسیس ائدیلدیگی گون ۵ مای تاریخی تورکولوگییا گونو کیمی قئید ائدیلیر.
تبریزین اوغلو، باکی‌نین فخری
رضا براهنی پروفسور هئیت-ین حیاتی و خیدمت‌لری باره‌ده دئییردی کی او محدود فورصت‌لردن فایدالانیب، خسته‌لیگین اوستونه گئدیردی. اونیوئرسیته‌لردن اونیوئرسیته‌لره گئدن، تمثیل ائتدیگی روتبه‌لر و مقام‌لارلا مشغول اولان بیر علم آدامی کیمی دئییل، خالقی ایله ایچ-ایچه اولان، پروبلئمی سئچن و حلی اوچون الیندن گلنی اسیرگه‌مه‌ین شخص ایدی. براهنین فیکریجه او تفرعات‌لارا دقت یئتیریب و همین تفرعات‌لاری حل ائتمک اوچون آیاغا قالخیب و بو یولدا بؤیوک نایلیت‌لره چاتیب.
بو سؤزلری او یولداشی پروفسور هئیت-ین اؤلومو موناسیبتی ایله یازمیشدی. پروفسور جواد هئیت ۱۳۹۳-جو ایلین مرداد آیی‌نین ۲۱-ده اؤزوندن سونرا قویدوغو یوکسک قیمتلی میراثی ایله آذربایجان خالقی‌نین یادداشیندا ابدیلشدی. سون نفس‌لرینی باکی شهرینده وئرن عالیم، مردادین ۲۴-جو گونونده باکیدا ایکینجی فخری خیاباندا دفن ائدیلیب.
