گونئی آذربایجاندا تورکجه آدلارلا باغلی اولان قاداغالار ایللردیر داوام ائدیر. سون گونلرده اؤولادینا تورک آدی قویان ان آزی دؤرد عائله اؤولادلارینا شخصیت وثیقه‌‌‌سی آلماق ایسته‌ینده پروبلئملرله قارشیلاشیبلار. بو دا قاداغالارین ، چتینلیکلرین و شخصیت وثیقه‌‌‌سی اولمایان اوشاقلارین قارشیلاشدیغی پروبلئملرین موباحیثه اولونماسینا سبب اولوب. «آلمیلا» آدلی اوشاغین دوغولماسیندان بئش آی کئچسه ده عایله‌‌‌سی هله ده اونا شخصییت وثیقه‌‌‌سی آلا بیلمه‌ییب. عینی وضعيت ۴۰ گون اؤنجه دوغولان «وولکان» آدلی اوشاغا دا عایددیر. بونلارلا یاناشی «ائل‌آنا»نین عایله‌‌‌سی آنجاق محکمه یولو ایله اوشاقلاری‌نین دوغولماسیندان ۳ آی کئچدیکدن سونرا شخصیت وثیقه‌‌‌سی آلماغی باجاریبلار. «تورا»نین عایله‌‌‌سی ده ۱۰ آی سونرا اوشاقلارینا شخصیت وثیقه‌‌‌سی آلماغا موفق اولوبلار.
ایراندا بعضی حاللاردا فارس اولمایان ائتنیکلر اوچون شخصیت وثیقه‌‌‌سی‌نین آلینماسی یا چوخ چتین اولور یا دا عمومیتله مومکون اولمور. گونئی آذربایجان تورکلری ده استثنا دئییللر و هر ایل گونئی آذربایجان مئدیاسیندا وثیقه آلا بیلمه‌ین تورک اوشاقلاری حاقیندا خبرلر گونده‌مه گلیر.
شخصیتینی تصدیق ائدن سندلری اولمایانلار انسانلار ایسه سوسیال، تحصیل و طبی دستک آلماق اوچون جدی پروبلئملرله اوزله‌شیرلر. انسانلار شخصیت وثیقه‌‌‌لری اولمادیغی اوچون ان ساده شئی‌لردن محروم اولورلار. اونلار سوروجولوک وثیقه‌‌‌سی، موبایل تلفون اوچون سیم کارت آلا بیلمیرلر، ائو کیرایه‌‌‌له‌یه بیلمیرلر. ایراندا وضعيت داها دا فاجعه‌‌‌ویدیر. ایراندا شخصیت وثیقه‌‌‌سی‌نین اولماماسی حتی واکسن اولونماغا دا بؤیوک مانع یارادیر.
ایراندا آذربایجان تورکلری‌نین قارشیلاشدیقلاری آد پروبلئمی
ایران دؤولتی، بوتون ایرانلی والدین‌لرین اؤز اؤولادلارینا سئچدیکلری آدلاری گؤزدن کئچیریر. ایران دؤولتی یالنیز «تصدیقلنمیش» آد لیستینده اولان آدلارا وثیقه وئریر. آد لیستی اوزون اولسا دا، آذربایجان عایله‌‌‌لری اوچون کیفایت قدر استاندارد سئچیم کیمی گؤرونن بیر چوخ آدلار او لیستده مؤوجود دئییل.
یئنی دوغولان اوشاقلارا آذربایجان تورکجه‌سینده بیر آد سئچیلدیکده، قئیدیات اورقانلاری اتوماتیک اولاراق والدین‌لره دوغوم حاقیندا شهادت‌نامه وئرمیر، بونون عوضینه والدین‌لره تصدیق ائدیلمیش فارس و یاخود شیعه دینی مضمونلو آد سئچمیی تکلیف ائدیرلر.
اوشاقلارینا آذربایجان تورکجه‌سینده آد سئچمکده اصرار ائدنلر اوزون بوروکراتیک موباریزه یولونا باشلاییرلار. بو یولدا والدین‌ین تک‌باشینا اوغور قازانماسی مومکون دئییل. مسئله یالنیز محکمه یولو ایله اؤز حلینی تاپیر. قرار ایسه حاکمین مرحمتینه بوراخیلیر. بعضی نومونه‌لرده والیدئینلر ۶ ایل محکمه سالن‌لاریندا عادی اینسان حاقلاری اوغروندا موباریزه آپاریبلار. یالنیز اؤز آدینا گؤره وثیقه آلا بیلمه‌ین اوشاقلار بوتون سوسیال و دیگر خیدمتلردن محروم ده قالیبلار.
لازیمسیز حوقوقی انگللر و آچیق-آشکار آذربایجان تورکلرینه قارشی آیریسئچکیلیک، اوزون‌موددتلی فارسلاشدیریلما سیاستی‌نین بیر حیصّه‌‌‌سی کیمی ديَرلندیریلیر.
تورکجه آد سئچمک بیر مدنی دیره‌نیش یولو کیمی
گونئی آذربایجاندا والدین‌لرین اؤولادلارینا تورکجه آدلار سئچمه‌سی و قئیدییات ایداره‌سی‌نین بونا قارشی چیخماسی اوزون ایللردیر تکرارلانیر. ایراندا قئیدیات ایداره‌سی‌نین حاضرلادیغی آدلار لیسته‌سی وار. و والدین‌لر ده گرک اوشاقلارینا بو لیستدن آد سئچسینلر. بو لیستده بعضی تورکجه آدلار دا وار. لاکین اگر کیمسه بو آدلاردان باشقا تورکجه آد قویماق ایسته‌ییرسه اونون بو ایسته‌یینی تهراندا اولان بیر هئیت ديرلندیرمه‌لیدیر. والدین‌لرین بو ایسته‌یی تامین ائدیلمه‌دیکده ایسه ایکی یول قالیر: دیرنمک و یا تسلیم اولماق.
بو لیستدن کنار تورکجه آد سئچن و موباریزه آپاران بیر چوخ عایله وار. اونلارین آراسیندا ایللرله سند آلا بیلمه‌ینلر ده وار. بو دا گونئی آذربایجاندا یئنی دوغولان اوشاقلارا تورکجه آد سئچمیی مدنی بیر دیره‌نیش کیمی داوام ائتمه‌سی ایله نتیجه‌له‌نیر.
دیره‌نیش نتیجه‌سینده سون ایللر ایراندا اؤولادینا تورکجه آد قویانلارین سایی آرتیب. بیر چوخ آذربایجانلی والدین قئیدیات ایداره‌سی‌نین تورکجه آدلارا قارشی موناسیبتینه باخمایاراق موباریزه آپاریر، محکمه یولو ایله ده اولسا، ایللر کئچسه ده اؤولادلارینا سند آلا بیلیرلر. هر بیر حالدا چتینلیکلره باخمایاراق تورکجه آد قویانلارین سایی گونو گوندن آرتیر.
دوغو آذربایجان قئیدیات ایداره‌سی‌نین مودیری احمد جودی دئییب کی، دوغو آذربایجان ویلایتینده آدلارین ۴۰ فایزی تورکجه‌دیر. داها سونرا علاوه ائدیب کی بیر چوخ آد قئیدیات ایداره‌سی‌نین لیستینده اوّلجه اولماییب، سونرادان آرتیریلیب. او هم ده دئییب کی هر ایل بو لیسته بیر نئچه یئنی آد دا علاوه ائدیلیر. لاکین بو علاوه‌‌لری ده آد کومیته‌سی تصدیقله‌ییر. اوشاقلارا تورکجه آد سئچمک دیره‌نیشی گؤزله‌نیلن نتیجه‌یه چاتیب.
حاضیردا رضا شاه دؤوروندن باشلانان و بو گونه‌دک داوام ائدن اکسکلوزیو میللتچیلیک فارس اولمایانلار طرفیندن قبول ائدیلمه‌مکده‌دیر. تورکجه یئر آدلارینا دؤزه بیلمه‌ین حؤکومت حاضیردا گئنیش شکیلده یاییلان تورکجه اینسان آدلارینی چتینلیکله ده اولسا قبول ائتمه‌لی اولوب. آنجاق ایش یالنیز اینسان آدلاری ایله بیتمیر. بوندان بیر نئچه مدت اول تهران پلیس قوه‌لری‌نین کوماندانی نادر مرادی تهراندا خیدمت ساحه‌‌‌لرینه عاید اولان اوبیئکتلره (دوکان، کافه، رستوران) تورکجه آد قویولماسی‌نین قاداغان اولدوغونو بیلدیرمیشدی. بو سؤزلری بؤیوک رئاکسییایا سبب اولدوغو اوچون نادر مرادی سونرادان بو فیکریندن گئری چکیله‌رک بئله بیر سؤز دئمه‌دیگینی ادعا ائتمیشدی.
