محمدرضا هئیت: وارلیق، هر شئیدن اؤنجه ایچینده اومود بسله‌ین بیر قاورامدیر

ایون آیی‌نین ۸-دن ۱۲-دک ایستانبولدا کئچیریله‌جک ژورنال سرگیسینده ۳۰ اؤلکه‌دن ۴۰۰-دن چوخ ژورنال ایشتیراک ائدیب. ایشتیراکچی‌لارین بیری ده اوزون ایل‌لر ایراندا فعالیت گؤسترمیش وارلیق ژورنالی اولوب. وارلیق ژورنالی ۱۹۷۹-جو ایلدن ۲۰۱۴-جو ایله‌دک پروفسور جاواد هئیتین رئداکتورلوغو ایله نشر ائدیلیب. ۲۰۱۵-جی ایلدن ایسه محمدرضا هئیتین رئداکتورلوغو ایله تورکیه‌ده نشر ائدیلیر. ایستانبولدا کئچیریلن ژورنال سرگیسی حاقیندا محمدرضا هئیتدن موصاحیبه آلدیق. دوکتور هئیتین جاواب‌لارینی “اتک‌یازی” اوخوجولارینا تقدیم ائدیریک.

سوال: کئچن گون‌لرده «وارلیق» ژورنالی‌نین ایستانبولدا کئچیریلن ژورنال سرگیسینده ایشتیراک ائتدیگینی گؤردوک. بو سرگینی «اتک‌یازی» اوخوجولارینا تانیتدیرا بیلرسینیزمی؟

جواب: وارلیق درگیسی اولاراق بوندان تخمیناً ۲۵ ایل اؤنجه، تهراندا ایکی دفعه مطبوعات سرگیسینه قاتیلمیشدیق. بو سرگی‌لرده ایستاندین بؤیوکلویو وئردیگینیز پولا گؤره دییشیردی. زنگین و دؤولتین دسته‌یینی آرخاسینا آلان مئدیا ارگان‌لاری اوچون گئنیش ایستاندلار آیریلمیش، وارلیق کیمی اؤز حسابینا چیخان موتواضع درگی‌لر ایسه، یایین‌لارینی کیچیک ایستاندلاردا سرگیله‌ییردیلر. اوسته‌لیک ارمنی‌لرین آلیک قزئتی ایله وارلیق درگیسی‌نین ایستاندلارینی یان-یانا قویموشدولار. آنجاق بوتون بو حاقسیزلیق‌لارا باخمایاراق وارلیق درگیسی اورادا دا بؤیوک بیر ایلگی و سئوگی ایله قارشیلاندی. اؤزللیکله گنج‌لریمیزین تورکجه یایینلانان بیر درگییه گؤستردیکلری ایلگی و علاقه اینانیلماز ایدی. ایستاندا قویدوغوموز خاطیره دفترینده‌کی یازی‌لار، باشلی-باشینا بیر آراشدیرما و گونوموزله قارشیلاشدیرما مؤوضوعسو اولا بیلر. بو تجروبه ایله بو ایل ایستانبولدا کئچیریلن ۱۱-جی بین‌الخالق درگی سرگیسینه قاتیلماغا قرار وئردیک. سرگیده سیزین ده بحث ائتدیگینیز کیمی ۳۰ اؤلکه‌دن ۴۰۰-دن چوخ درگی ایشتیراک ائدیردی و بوتون درگی‌لره آیریلان یئر، عینی بؤیوکلوکده ایدی. سرگی، تورکیه درگی‌لر بیرلیگی‌نین تشببوثو و تورکیه مدنیّت ناظیرلیگی‌نین دسته‌یی ایله دوزنلنمیشدی. تورک دونیاسیندان چوخ سایدا درگی‌نین تمثیلچیسی ایشتیراک ائدیردی. گونئی آذربایجاندان دا وارلیق درگیسی اولاراق بیز قاتیلمیشدیق. سرگی‌نین کئچیریلدیگی مکان دا اولدوقجا اؤنملی بیر یئر ایدی. ایستانبولون تاریخی یئرلریندن اولان، ایستانبوللولارلا بیرلیکده یابانجی توریست‌لرین ده گؤرمک ایسته‌دیکلری سیرکه‌جی واغزالیندا مین‌لرله اینسانین باش چکدیگی بیر یئردی. بو باخیمدان دا سرگی‌نین تاریخی مکانی و دونیانین چئشیدلی بؤلگه‌لرینده یایینلانان درگی‌لرین بیر آرایا گلمه‌سی، سرگییه آیری بیر آنلام و زنگینلیک قاتمیشدی.

سوال: «وارلیق» ژورنالی بو سرگیده نئجه ایشتیراک ائتدی؟

جواب: درگییه تورکیه مدنیّت ناظیرلیگی طرفیندن بیر دعوت مکتوبو گلدی. فورم‌لاری دولدوروب، سرگیده ایشتیراک ائده‌جه‌ییمیزی رسمن بیلدیردیک. درگیمیزی امکداش‌لاریمیزدان بابک بی شاهید و عیماد بی حضرتی تمثیل ائدیردی. من ده سون ایکی گونده سرگییه قاتیلدیم. ایستانبولداکی گونئی آذربایجانلی دوست‌لاریمیز سرگی بویونجا بیزی هئچ یالنیز بوراخمادیلار. اؤز درگی‌لری و سرگی‌لری کیمی ایستاندا صاحب چیخدیلار. آفیش‌لریمیزین و بروشورلاریمیزین چاپ ائدیلمه‌سینده و حاضریلانماسیندا ائلیار بی تورکئرین بؤیوک امه‌یی کئچدی. بورادان امه‌یی کئچن و یانیمیزدا اولان بوتون دوست‌لاریمیزا تشککورلریمیزی بیلدیریرم.

سوال: بو سرگیده ۳۰ اؤلکه‌دن ان آزی ۴۰۰ ژورنالین ایشتیراک ائتدیگی بیلینیر. «وارلیق» ژورنالینا موناسیبت نئجه ایدی؟ و یا عمومیتله وئریلن رئاکسییالاری نئجه دیرلندیرمک اولار؟

جواب: بیر کره درگی‌نین آدی هر کسین دقّتینی چکیردی. بیلنلر وارلیق آدی‌نین ندن سئچیلدیگینی بیلیر، اما بیلمه‌ینلر اوچون ده بو آد بیر دوغمالیق حیسسی یارادیر. وارلیق، هر شئیدن اؤنجه ایچینده اومود بسله‌ین بیر قاورامدیر. هله بو درگی‌نین هانسی اورتامدا و هانسی شرط‌لرده یایین حیاتینا باشلادیغینی و بو گونه قدر نئجه داوام ائتدیگینی اؤیرندیکدن سونرا بیر چوخ‎لاری اؤزومسه‌مه‌یه باشلاییر. بو سرگیده ده وارلیق درگیسینه چوخ یاخشی بیر موناسیبت واردی. زیارتچی‌لر آراسیندا درگینی اؤنجه‌دن تانییان‌لارلا یاناشی، رحمتلیک جاواد هئیتی تانییانلار و یا گونئی آذربایجان و ایرانداکی دیگر تورک‌لری آراشدیرانلارلا قارشیلاشماق و دانیشماق بیزده ده چوخ یاخشی حیسس‌لر یارادیردی. سرگی‌نین سون گونونده تورکیه اسکی مدنیّت ناظیری جناب نابی آوجی و عدالت و قالخینما پارتییاسی باشقان یاردیمچیسی جناب مصطفی شئن وارلیق ایستاندینی زیارت ائتدیلر، درگی حاقیندا بیلگی آلدیلار و چئشیدلی نؤمره‌لردن اؤرنک‌لر ایسته‌دیلر. درگی‌نین عرب الیفباسی ایله تورکجه یایینلانماسی دا اونلار اوچون چوخ ماراقلی ایدی. قوزئی آذربایجاندان گلن تمثیلچی‌لر و زیارتچی‌لر اوچون ایسه وارلیق، دوغما بیر درگی ماهیتینده ایدی.

سوال: «وارلیق» ژورنالی‌نین ۲۰۱۵-جی ایلدن اعتباراً آنکارا شهرینده نشر ائدیلدیگی بیلینیر. عینی حالدا ژورنالین علمی رئسئنزییالی نشر ائدیلدیگی بیلدیریلیب. محمدرضا بی «وارلیق» ژورنالی‌نین ایش‌لری نئجه گئدیر؟

جواب: وارلیق تهراندا نشر اولوندوغو ایل‌لرده تورکجه درگی سایی چوخ آزدی. درگی‌نین میسییاسی دا هم بیلگیلندیرمک، هم ده بیلینجلندیرمک اولدوغو اوچون علمی مقاله‌لرله بیرلیکده، بعضا تشویق آماجی ایله ضعیف مقاله‌لره ده یئر وئریلیردی. بیر یاندان دا آنا دیلیمیزده آکادئمیک یایین‌لار ساحه‌سینده ده بؤیوک بیر بوشلوق واردی. درگی‌نین ایکینجی دؤنه‌مینده بوتون بونلاری نظره آلاراق درگینی آکادئمیک، رسئنزییالی بیر درگییه دؤنوشدورمه‌یه قرار وئردیک. بونون اوچون آذربایجان علم‌لر آکادئمییاسی‌نین تانینمیش عالیم‌لرینه، تورکیه اونیوئرسیته‌لرینین بیلیم آدام‌لارینا موراجیعت ائتدیک. هئچ بیر عالیم دعوتیمیزی گئری چئویرمه‌دی. بئله‌لیکله وارلیق، دَیَرلی عالیم‌لردن اولوشان بیر علمی شورا ایله رئسئنزییالی بیر درگی اولاراق یئنی بیر مرحله‌یه باشلادی. بوندان سونراکی آماجیمیز درگینی بین‌الخاق ایندئکس‌لره داخیل ائتمکدیر. بئله دوشونورم کی، بیر نئچه نؤمره چیخدیقدان سونرا بونا دا نایل اولاجاغیق.

سوال: اؤنملی حئساب ائتدیگینیز مقام و یاخود توخونولماسینی واجیب حساب ائتدیگینیز نقطه‌لر وارسا بویورون لطفاً.

جواب: منجه هر شئیدن اؤنملی آنا دیلیمیزده یازیب، اوخوماقدیر. ایندییه قدر آپاریلان بوتون منفی تبلیغات‌لارا باخمایاراق، دیلیمیز، بیر دونیا دیلیدیر. دونیایا آچیلان پنجره‌میزدیر. اؤز دیلیمیزده یازیب، اوخودوغوموز زامان، دونیایا باخیشیمیز دییشیر. باخیشیمیز و دونیا گؤروشوموز موستقیلله‌شیر. اؤزوموزه گووه‌نیمیز آرتیر. دیل بیلینجی و دیل دویارلیلیغی، میللی موستقیللیگین تملیدیر. اصلینده بیزیم ایقتیدار ساواشی اولاراق گؤردویوموز بیر چوخ حادیثه، دیل‌لرین ساواشیدیر. دیلینی ایتیرن بیر میللتین، میللت اولاراق حیاتدا قالما شانسی یوخدور. بو اوزده‌ن ایستر درگی‌لریمیز اولسون، ایستر اتک‌یازی کیمی دیلیمیزه و کولتوروموزه بؤیوک خیدمت‌لری اولان سایت‌لاریمیز اولسون، موطلق اوخونمالی و دستکلنمه‌لیدیر.

«اتک‌یازی» سایتی‌نین سوال‌لارینا واخت آییردیغینیز اوچون سیزه تشککور ائدیریک.