چئویرن: ایلقار موذن‌زاده
عایله ایچینده‌کی خشونت حاققیندا
یاخین و درین ایلگی‌ده اولدوغونوز کیمسه ایله فیزیکی، روانی، اقتصادی، جنسی یوخسا اجتماعی اینجیکلیک و اذیتینیز اولوبدورسا، بو مطلب سیزین موشکول‌لرینیزین آرادان قالدیریلماسی و سیزین اونلارلا اوز به اوز اولماسینا یاردیم اولا بیله‌جک.
ایلک باشدا بونو بیلمه‌یینیز گره‌کیر کی، دونیانین باشاباشیندا هر دؤرد قادیندان اَن آزی بیر قادین سیزین وضعیتینیزه بَنزَر بیر دوروم یاشاییر. دئمک بو موشکول یالنیز سیزین دئییل و بو کریتیک دورومدان اوتانمامالیسینیز. سیز قوربانی‌سیز و یقین کی، آجی وضعیت‌لره معروض قالان هئچ بیر فرد، اونا تحمیل اولان شرایطین مسئولو دئییل. عایله ایچینده‌کی زوراکیلیق، توپلومدا بوتون فردلر آراسیندا، او جومله‌دن تحصیل قازانمیش یوخسا وارلیدا بئله، باش وئرمه‌سینه رغمن، دئمک یونیورسال و تاریخی پدیده‌دیر و رفتار ساغلاملیغی ساحه‌سینده اولان معضل کیمی، دونیانین باشاباشیندا مطرح‌دیر.
او اوزدن زوراکی رفتارلارین مختلف نوع‌لاری ایله، و او دورومون داها پیسلشمه‌سی ایله تانیش اولماق گره‌کیر. او زامان، زوراکی کیمسه ایله اوزله‌شیب، قوربانی اولماغینیزا سون قویماق اوچون، گؤتورمه‌لی اولدوغوز آددیم‌لار لازیم اولاجاقدیر.
زوراکی کیمسه
عایله‌وی ایلیشگی‌لرده مقتدر و گوجلو کیمسه، بو گوجوندن باشقالارینی اؤز ایسته‌دیگی ایش‌لرین یئرینه یئتیریلمه‌سینه مجبور ائتدیگی زامان، «زوراکی داورانیشا اَل وروب» دئییریک. خشن کیمسه‌لر اؤزلری ده عادتاً خشونتدن اینجیمیش کیمسه‌لردیرلر. همن بو مساله یاشاییش‌لاریندا خشونت چرخه‌سی‌نین داواملی اولماسینا سبب اولوب. اونلار عادتاً کئچمیشین آجی تجربه‌لرینه گؤره، آشاغی اؤز‌گؤون‌لری واردیر. دئمک خشونت و شیددتله ایستک‌لرین اونلارا تحمیل اولدوغونا گؤره، اونلار دا همن مئتودو باشقالاری کنترل ائتمک اوچون ایلیشگیلرینده قوللانیرلار. بو سایاق کیمسه‌لر، اؤز گؤونی یوخاری اولان آدام‌لارلا ایلگییه کئچمکدن چکینیرلر و اونلاری اؤز سلطه‌لری آلتیندا ساخلایا بیلدیکلری کیمسه‌لرله ایلگییه کئچمه‌یه ماراقلیدیرلار. همن بو علّته گؤره، اونلار شیددتلی کئچمیشلری اولان و اؤزلریندن یاشی کیچیک اولان، تجربه‌سیز و ساوونماسیز(آسیب‌پذیر) کیمسه‌لرله ایلگی قورورلار. نییه کی بئله بیر موقعده کنترلو راحاتلیقلا اله آلیب، فردی بیر دورومدا قرار وئریرلر کی باشقالارینین منطقسیز، غیرعنعنوی و آلیشیلماز ایستکلری قارشیسیندا دایانا بیلمه‌سینلر.
زوراکیلیق تدبیرلرینین پروسه‌سی
زوراکی کیمسه‌لرین بیر سیراسی اساساً ایلک باشدان ایلگی‌لرینین باشلانیشیندا زوراکی دئییللر. دئمک زامان سوره‌سینده باش وئرن بیر پروسه کیمی ده‌یرله‌نیر. لاپ دا، ایلیشگی‌لرینین باشلانیشیندا حددیندن آرتیق مهربانلیق ائدیب، اودلو بیر عشق اؤزلریندن گؤرسه‌دیرلر و ماراقلی اولدوغو کیمسه‌نی ده بو ماراق و دیققته باغلی ائدیرلر. تاسسوفله سئوگی‌سل فیلیم و اؤیکولرده ده بو سایاق افسانه‌وی عشق بسله‌مکلر دولودور. بئله بیر عشقی آلان کیمسه، کئچمیشده بونو تجروبه ائتمه‌دیکلری اوچون، آنسیزین بئله دوشونور کی، گئرچک و حقیقی عشقینی تاپیب و بو موقعییته باغلی اولور. بو باعیث اولور کی، بو عشقدن سرخوش اولوب قارشی طرف، چئوره‌سینده‌کی‌لره قیسیر باخیشی اولسون. یاواش یاواش اونون یاشامی بو عشقدن دویور(اشباع اولور) و همن بو ساغلامسیز و معیوب ایلگییه باغلی اولور. بیر تجربه کی اونو نارکوتیک و مخدر ماده ایله مقایسه ائتمک اولار. او چاغ کی بیر آنلیق خوشلوقلار، فردی بیر داها اؤلدوروجو مادده‌لره ساری یؤنلدیر. خشونت ایلک باشدا بیر آنلیق باش وئریر و زوراکی شخص چوخ تئز پئشمان اولوب، چوخلو محببت بسله‌مکله، جبران ائتمک مقامیندا اولور. هر داعوا دالاشدان سونراکی بو سئوگی، لذت وئریجی نظره گلیر و شخص سئوگیلیسینی بو سایاق پیس داورانیشینا گؤز ده یومماق ایسته‌میر. اونو قبول ائتمکدن باش قاچیردیر. تئز اونوتماغا چالیشیر و هرنه‌یی عاددیلشدیریب، اودلو سئوگیسینی قایتارماغا جان آتیر. بئله‌لیکله، چوخ یئرلرده زوراکی شخص هئچ بیر هزینه وئریب، هئچ بیر مانع گؤرمه‌دن اؤز داورانیشینا داوام وئریر و لاپ دا اونون تکرارینا یاشیل چیراق گؤرسه‌دیر. نئچه سئری بو شراییطین تکراری، شیددتلی مقاومتله اوز به اوز اولمادیغی یئرده، زوراکیلیغینین شیددتینه ده آرتاجاق، اورا کیمی کی، ایلگیسینی اؤز نفعینه اولان بیر یؤنده قاباغا آپارسین. بو مرحله‌ده، قادینین حاققینی اوندان آلیر. ایشله‌مه‌سینه مانع اولور و یا قازانجینی الیندن آلیب اؤز یانیندا ساخلاییر. بو مالی باغیمسیزلیغین اولماماسی، قادینین کیشییه آرتیق باغیملی و وابسته اولماسینا سبب اولور. ائوین بوتون وظیفه‌لری قادینین بوینونا دوشور. قوهوملا و دوستلاردان عصبی اولماقلا یاناشی و یا توپلومون آنورماللیقلاریندان ناراحاتلیق گؤرستمکله، قادینینین دوست، قوهوم و تانیشلارلا ایلگییه کئچمه‌سینین قاباغینی آلیر. نتیجه‌ده، قادین ایزوله(منزوی) و گوجسوز اولور. اجتماعی رابیطه‌لرین اولمادیغی یئرده و اقتصادی گوجون ضعیفله‌مه‌سی بیر وضعیت ده بو دورومدان قورتارماق اوچون داها آز گوجو اولاجاقدیر.
بئله‌لیکله، زامان سوووشدوقجا، قادین گئتدیکجه داها آرتیق کیشییه باغلانیب، آسیب‌پذیر اولور و بیتؤولوکله کیشی‌نین کنترلو آلتیندا یئرله‌شیر. بو دوروم کیشییه گوج و اؤز گؤوه‌ن حیسسی وئریر. ائو اونون قلمروو اولور و قادین اسیر اولوب، اونون اختیاریندا یئرله‌شیر.
ائو زوراکیلیغینین قارشیسیندا دایانماق یول‌لاری
اؤیره‌تیم:
عایله زوراکیلیغینین قارشیسیندا دایانماق اؤیره‌تیمی، کیچیک یاشلاردان و ائولیلیکدن قاباق یئرینه یئتیریلمه‌لیدیر. نییه کی، قوربانی‌لرین چوخو کیچیک یاش‌لاردا بو مساله‌یه ایلیشیرلر. توپلومون بوتون شخص‌لری اؤیره‌تیم پروسه‌سینده یئرله‌شیرلر.
ائو زوراکیلیغینین مختلف نوع‌لارینین تعریفی، زوراکی داورانیش و زوراکی شخصین تشخیصی و اونونلا قارشی قارشییا دایانماق نئجه‌لیگی‌نین ایلکین تجربه‌سی.
اقتدارلی داورانیش
ایلکین زوراکی داورانیشین باش وئرمه‌سینده، همن شخص ایله اقتدارلی یاناشیب، اونو قاندیرماق کی بئله بیر داورانیش دؤزولمز اولاجاق و سن اوچون یوخاری هزینه‌سی اولاجاقدیر؛ دئمک، اونون قاباغینی آلماق و او ایشین تیکرارینین دایاندیرماسی ایمکانی چوخ یوخاری اولاجاقدیر. بو بیر حالدادیر کی، اقتدارلا برخورد اولونمادیغی یئرده، سانکی یاشیل چیراق کیمی نظره گله‌جک، کی زوراکی داورانیشینا داوام وئرمک اوچون وئریلیر. اؤنملیدیر کی، بیرینجی دؤنه باغیشلاندیغی یئرده، بیر داها تیکرار اولورسا، اَن آزی بیر سوره ایلگی کسیلمه‌لیدیر، بونا گؤره کی، زوراکیلیق ائدن کیمسه بیلسین کی بئله داورانیش‌لارینین تیکراری ایمکانسیزدیر.
توپلومون ساوونماسی
توپلومون بوتون شخص‌لری زوراکی شخصله اقتدارلا برخورد ائدیب، قوربانی‌دن حیمایت ائتمکله ایش‌بیرلیک و همراهلیق ائتمه‌سی، بو داورانیش‌لارین تیکرارینین قاباغینی آلماقدا تاثیرلی اولاجاقدیر. بو سایاق داورانیش‌لاری گؤردویوموزده سوسمامالیییق و اؤز اعتیراضیمیزی زوراکی داورانیشین قارشیسیندا گؤرستمه‌لیییک. زوراکیلیغا معروض قالمیش و قوربانی کیمسه، بئله‌لیکله یالقیزلیق حیسسی اولمامالیدیر و داها آرتیق جرات تاپیب، زوراکیلیغین قارشیسیندا دایانمالیدیر.
اوزمان(متخصص) و گؤره‌ولی شخص‌لرین حمایتی
طبیب‌لرله پلیس قووه‌لری، ائو ایچینین زوراکیلیغا معروض قالمیش قوربانی‌لری ایله قارشیلاشماقدا بیرینجی شخص‌لردیرلر. بو شخص‌لر اوچون لازیم اولان اؤیره‌تیملرین وئریلمه‌سی چوخ اؤنملیدیر، نیه کی یالنیش رفتار و داورانیشلا قربانی شخصده مقصر اولماق حیسسی اورتایا گلمه‌سین و بو توهم اوندا یارانماسین کی باشینا گلن اویونلار حققی‌ایمیش. طبیب‌لر و پلیس قووه‌لری تام اولاراق قربانی فردی ساوونالار و اونا ثابت ائده‌لر کی اونون حامیسی و اونا یاردیم ائتمک اوچون هر ایش گؤرمه‌یه حاضیردیرلر.
«کئچمیشده ده بو حادیثه سن اوچون باش وئریبسه نیه بو شرایطده قالیبسان بس؟» کیمی سوال‌لار قربانی شخصه بو حیسسی وئره بیلر کی اؤزو تقصیرلیدیر. یانی سیز بونو طرح ائتمکده، بئله دوشونه‌سیز کی قربانی فرده یاردیم ائدیرسیز و اونون اؤز ایشتیباهینی دوشونوب، شراییطی ده‌ییشمه‌یه چالیشماسینی ایسته‌ییرسیز. اونا گؤره، زامان سوره‌سینده قربانی اؤز گؤونی الدن وئریب و اؤزونو تقصیرلی بیله‌جک، پناه آپاردیغی شخص‌لردن بو سوالی ائشیتدیگینده، بو سونوجا چاتاجاق کی زوراکیلیغا ال ووران کیمسه، ائله دوز دئییرمیش و اودور کی تقصیرلی و گوجسوزدور.
بئله بیر یاناشما طرزی، قربانی فردی پلیس یوخسا طبیبه موراجیعت ائتمکدن اومودسوز ائتسین. بو بیر حالدادیر کی، ساوونماق داورانیشی ایله، قربانی احساس ائده‌جک کی دایاغی وار. داها اؤنملیسی، پلیس قانونی یول‌لار او جومله‌دن شکوائیه وئرمک و پزشک قانونییه مراجعت ائتمک کیمی یول‌لاری دا قربانی کیمسه‌نین یاپا بیله‌جک ایش‌لری کیمی، یولونون قاباغینا قویا بیلر و رپورتاژ تهیه ائتمکده اونا یاردیمچی اولا بیلر. طبیب ده ائلییه بیلر، بو جراحت‌لرین نئجه مستند ائتمه‌سینده و لازیم اولان گزارش‌لری حاضیرلاماقدا یاردیمچی اولسون، کی صاباح قربانی‌نین اختیاریندا قرار تاپسین و دادگاهین کارینا گلسین.
عایله ساوونماسی
زوراکیلیقلا دولو بیر ایلگیدن قیریلیب آیریلماق اوچون، قربانی شخص بونو بیلمه‌دیر کی همشه اورا پناه آپارا بیله‌جک بیر یئری وار. قربانی‌نین عایله‌سی اونا بو اطمینانی وئرمه‌لیدیلر کی اونون شرایطیندن خبرلری وار و هر واخت ایسته‌ییرسه ائوه قاییدا بیلر. کیشی‌نین عایله‌سی ده قادیندان ائتدیگی حمایتله، کیشی‌نین باره‌سینده ائلییه بیلرلر، گؤردویو ایشین دوز اولماماسی و تیکرار اولدوغو زامان عایله‌دن قیراغا قویولماسی حاقدا کیشینی باشا سالالار. کیشی‌نین عایله‌سینین حمایتی ایله، قادین یالقیزلیق حیسسی ائتمه‌یه‌جک و اونون اوچون داها راحات و یارارلی اولاجاقدیر کی کیشی اوچون احتراملی اولدوغو شخص‌لرین قاپیسینا گئتسین. زوراکیلیقلا دولو اولان ایلگیلرده قالان کیمسه‌لر، خطری جان‌لارینا آلیرلار دئمک، بونلار پناهسیزلیق حیسسینی یاشایان کیمسه‌لردیرلر عادتاً و دوروما دؤزمه‌یی قارشیلاریندا اولان تکجه چؤزوم یولو بیلیرلر.
خشم کنترلی
خشم کنترلونون یوللارینی اؤیرنمک چوخ اؤنملیدیر. اونلاری اؤیره‌نیب زوراکی شخصله‌ده آرادا قویون. بو آددیم، خشونته سون قویماقدا گؤتوروله بیله‌جک چوخ تاثیرلی آددیمدیر، کی خشمی نئجه کنترل ائتمک بخشینده آرتیق توضیح وئریله‌جک.
قانونی حاقلاردان دوز قوللانماق
او یئردن کی ائو ایچینده‌کی زوراکیلیغین چوخلو موردلرینده، «بوشانما»نین قانونی مساله‌لرینین چتین شرایطی اولماسی، قربانی شخصین خطرلی وضعیتده یاشاماغی اوستون وئرمه‌سینه سبب اولور. قیز اوغلان ائولنمکدن قاباق، کَبینین شرطلری حاققیندا تفاهما چاتمالیدیرلار کی موشکول قاباغا گلدیگینده، کیمسه‌نین حاققی آرادان گئتمه‌سین. بئله‌لیکله عایله ایچینده‌کی خشونتین داوام تاپماسیلا، قادین، اوشاق حضانتی الدن وئرمک حاققینین قورخوسوندان، حقوقوندان دیفاع ائتمکدن قالماز. بو حاق‌لار، عقدین ضمنینده‌کی شرطلرین بخشینده توضیح وئریلیبدیر.
عایله ایچینده کی خشونتله اوز به اوز اولماق نوکته‌لری
- سکوت ائتمه‌یین؛ نییه کی سکوت ائتمک اونو تثبیت ائدیب شیددتلندیرر.
- حتما گؤونلی بیر شخص ایله شراییطیزی آرادا قویون.
- اؤز عایله‌نیز و زوراکی فردین عایله‌سیله موشکولو مطرح ائدین و اونلاردان یاردیم ایسته‌یین.
- اونون توهین و یامان یوووز دئمه‌سینی ضبط ائدین و آرامیش موقعلرینده اونون اوچون پخش ائدین. بو ایش زوراکی فردین اؤز رفتاریندان شرمنده اولماسینا سبب اولا بیلر و اونون اوچون بلکه او رفتاری بیر داها تکرار ائتمه‌مه‌سینه بیر فیسکه(تلنگر) اولدو.
- تهدید اولدوغونوزدا، ائلییه بیلسز اونو بیر سند ائدین و لازیم اولدوغو یئرده استفاده ائدین. (تهدیدلر، تلفنی پیام، یوخسا اینترنتی شکیلده اولورسا، اونلاردان عکس و فیلم تهیه ائدیب و مطمئن بیر یئرده ساخلایین.)
بو خشونت فیزیکی اولورسا:
- بیراز پول اؤزوزه توپلایین، خطر احساس ائتدیگینیزده، بیر سوره ائودن گئتمک ایمکانینی اؤزوزه یارادا بیله‌سیز.
- حایات یولداشیزلا اولان اورتاق مالی سندلردن کپی توتوب ائودن ائشیک بیر یئرده ساخلایین، کی آیریلیغا مجبور اولدوغونوزدا، داها راحات مادی حاق حقوق‌لارینیزا چاتاسیز.
- کیملیک مدارکی(سیجیللی، میللی کارت، پاسپورت، میللی دفترچه) و ده‌یرلی مال‌لار(پول، قیزیل، و باشقا)نی ائودن ائشییه چیخاردین، کی حایات یولداشیز سیزه قارشی قانونی اقدام ائتمه‌سینین قاباغینی آلاسیز.
- خشونت موردلریندن مدرک توپلایین. اونون اثرلریندن شکیل ایله فیلم حاضیرلایین. اونون دقیق زمان و مکانینی یادداشت ائدین. شاهیدلرله(قونشو، یولدان کئچن، فامیل) دانیشین و اونلاردان ایسته‌یین کی لازیم اولان یئرده شهادت وئرسینلر و اونلاردان استشهادیه تنظیم ائتمه‌سینه یاردیم آلسینلار.
- ایمکانیز اولدوغو یئرده 110 پلیسی ایله تماس توتون، کی داعوا دالاش مکانینا گلسین و بوتون ماجرانی صورتجلسه ائتسین. یوخسا یاشادیغی یئرین کلانتریسینه مراجعت ائدیب و شکایتینی مطرح ائله‌سین. کلانتری سیزین شکایتینیزدن سونرا، سیزین آسیبیزین کارشناسی‌سینی تعیین ائتمک اوچون سیزی پزشکی قانونییه یوللاسین. ایلک فورصتده اداری اقدام ائدین کی آغریلار و یارالار درمان اولونمامیشدان قاباق صورتجلسه تهیه اولونسون.
- خشونت روانگردان مادده‌لردن استفاده اولونان زامان باش وئردیگینده، هم سیزین اؤزوزه و هم اوشاغینیزا چوخلو خطرلی اولا بیلمه‌سی اوچون نیگرانلیق یئری وار. اورانی ترک ائتمه‌یه چالیشیب، بئله موقع‌لر اوشاق‌لاری دا اونلارلا تک قویمایین.
- کلانترییه مراجعه ائتمکله اوندان شیکایت ائدین. اونو قانونی پیگیری ائتمک لازیم دئییل، آمما بو شیکایت الینیزده اولورسا، گلن سئری‌لرده ده بو ایش تیکرار اولسا، سیزین حاق حقوقوزون آلینماسینا یاردیم ائده‌جک.
- دوکتوردن بدنیزده اولان ضرب و جرحدن گراف تهیه ائدیب سیز اوچون گواهی وئرمه‌سینی ایسته‌یین. آمما داها اؤنملیسی بودور کی، ایمکانی اولان صورتده پزشکی قانونییه مراجعت ائدین. اندامیزین سینیغی اولوبسا دا، رادیولوژی‌نین عکسینی ساخلایین. کیفری آیین دادرسی قانونونون 136جی مادده‌سینده، شخص اوچون پزشکی قانونییه مراجعت حاققی نظرده آلینیب.
سیز زوراکیلیغا تمایلو اولان بیر شخصسیزسه:
- بیرینجی آددیم بو موشکولو قبول ائدیب و داورانیشیزین کنترلو اوچون لازیم اولان اقداماتی یئرینه یئتیرمکدیر.
- سیز اؤزوز اؤز داورانیشیزین مسئولوسوز، بو اساسدا مقصر دالی سوره‌سینده اولمامالیسیز.
- سیزین رفتاریز قارشی طرفیزه، اؤزوزه و عایله‌زه جیددی آسیب‌لر ووراجاقدیر.
- سیزین رفتاریز اوشاق‌لاریزین گله‌جه‌یینده تاثیر قویاجاقدیر، و اونلاری عصبی، قیزغین، حیرصلی و رفتاری موشکول‌لردن دولو بیر فرده چئویره‌جکدیر.
- موشکولون کؤکونو تاپیب او رفتاری درمان ائتمک اوچون، مشاور، روانکاو و پیسخولوقا مراجعت ائتمک، چوخ اؤنملیدیر.
- سیز هابئله ائلییه بیلرسیز یاردیم مرکزلری او جومله‌دن 123دن بو موشکولو حل ائتمکده راهنمالیق و مشورت آلماق اوچون یاردیم آلاسیز.
- لازیم اولان صورتده و طبیبین توصیه‌سی اساسیندا، داوا درمان قوللانماغا احتیاج اولمانیز ایمکانی دا اولاجاق.
- خشمی کنترل ائتمک یوللاری‌نین اؤیره‌تیمی و عادته چئوریلمه‌سی اوچون اونلاری تمرین ائتمک، موشکولون حل اولونماسیندا بؤیوک بیر آددیم اولا بیلر. بو موردلرین خولاصه‌سی، «خشمین کنترلو» بؤلومونده توضیح وئریلیبدیر.
خشمین کنترلو:
ائو ایچینده‌کی خشونتین کؤکو، خشمی کنترل ائتمه‌مکده‌دیر. همن بو عیللته گؤره، خشمی و اونو کنترل ائتمک یوللارینی درک ائتمک، ائلییه بیلر ائو ایچینده باش وئرن خشونت‌لرله قارشیلاشماقدا یاردیمچی اولسون. او یئردن کی خشم طبیعی بیر رئاکسییادیر، ائلییه بیلمه‌ریک بو اینتیظاریمیز اولسون کی عصبی اولمایاق. آمما بئله‌لیکله بونو اؤرگشمه‌لیییک کی زوراکی داورانیش‌لاری بروزا وئرمه‌یه حاققیمیز یوخدور. نییه‌کی بو رفتارلارلا باشقالارینا صدمه ووروروق. بیز اؤز هیجان‌لاریمیزین(او جومله‌دن خشم و عصبیلیک) مسئولویوق، و عصبیلیک چاغلارینداکی گؤردویوموز ایش‌لرین ده مسئولو بیز اؤزوموزوک. بئله دوشونورسوزسه خشم سیزین حایات یولداشیزا اولان علاقه‌زی گؤرسه‌دیر، بونو بیلمه‌لیسیز کی عشق و خشم بیر سیککه‌نین ایکی اوزودور. عصبیلیکله خشونت بونو گؤرسه‌دیر کی سیز یالنیز اؤزوز و اؤز ایستک‌لریزه اؤنم وئریرسیز. حایات یولداشیزا قولاق آسماق و اونا و اونون فیکیرلرینه، احساس‌لاری و ایستک‌لرینه احترام قویماق، سیزین اونا اولان علاقه و احترامی‌نین گؤسترگه‌سیدیر.
خشمی کنترل ائتمک مرحله‌لری
1- دویغوسال اؤزونو درک ائتمه(خودآگاهی هیجانی): سیزین خشمیزه سبب اولان نیشانه‌لر، موقعیتلر، شراییط و فیکیرلری تانییین. بو عامیللرله اوزبه‌اوز اولدوغونوزدا اؤزوزه: «عصبیله‌لشمکده‌یم ایندی»، «اؤز رفتاریمی گؤزله‌مه‌لی‌یم» دئیین. مثبت فیکیرلری منفی فیکیرلرله یئرینی ده‌ییشدیرین. بیزیم موقعیتدن اولان تفسیریمیز و اؤزوموزه دئدیگیمیز سؤز ائلییه بیلر بیزیم خشم یوخسا آرامیشیمیزه سبب اولسون.
خشمین شیددتینی اینجه‌له‌ییب، اونون طریقیله خشمی خنثی ائتمک تکنیک‌لری:
- بدنی آراملاشدیرماق: بوروندان نفس آلیب، آغزیزدان نفسی ائشییه وئرمک، بیر نئچه دقیقه. سو ایچمک. ریلاکسیشن.
- ذهنی آراملاشدیرماق: حواسی پرت ائتمک، باشقا بیر شئیه فیکیرلشمک، اولوملو دوشونمک(مثبت اندیشی) و ذکر دئمک.
- چئوره‌ده ده‌ییشیکلیک یاراتماق: تشنجه سبب اولان چئوره‌ده کی هر بیر شئیی بیر موددت دایاندیرین(میثال: تلوزیون سسی). چئوره‌نین کنترلونو غیرمومکون بیلیرسیزسه، بیر نئچه موددت اوردان اوزاق اولوب آرامشده اولماغا احتیاجیزین اولماسینی ابراز ائدین.
- توافق و باریش ایچه‌ریکلی بیر تفاهما چاتماق اوچون، ایستکلریمیزی بیان ائدیب یارارلی بیر مئتود تاپماغی، دانیشیق مهارتینی یوکسلتمک یولو ایله الده ائتمک.
