یونان فاجعه‌سینده اولدوغو کیمی، یاخین شرقده ده عدالت اخلاقی موطلقیتدن اوستون اولمالیدیر

Google+ Pinterest LinkedIn Tumblr +

انگلیسجه‌دن ترجمه: اتک‌یازی ترجمه قوروپو

سیاسی حل‌لر اینتیقام قارشیسیندا مغلوب اولاندا، ائسخیلین سؤزلری ایله دئسک، بو هاردا سونلاناجاق؟

اسرائیل و فلسطینده باش وئرن فاجعه‌یه باخماق بعضا اورستیانی ترسدن اوخوماق کیمی حیسس ائتدیریر. میلاددان اؤنجه ۵-جی عصرده یازیلمیش آیسخولوس(آشیل)-ون پیئس‌لر اوچلوسو اولان اورستیا، قدیم یونانین قان و قیساسا کؤکلنمیش جمعیتدن عدالتله فورمالاشان جمعیته چئوریلمه‌سیندن بحث ائدیر.

اورستیا یونان‌لارین لیدری آگاممنونون تروا موحاریبه‌سیندن غالیب شکیلده ائوه قاییتماسی ایله باشلاییر. او، تانری‌لاری ساکیتلشدیرمک اوچون موناقیشه عرفه‌سینده قیزلاری ایفیگنیانی عادت اولاراق قوربان وئردیگینه گؤره، حیات یولداشی کلوتایمنسترا طرفیندن قیزی‌نین اینتیقامی آدینا وحشیجه‌سینه اؤلدورولور.

آگاممنونون اوغلو اورستس آتاسی‌نین قیساسینی آلماق اوچون کلوتایمنسترانی اؤلدورور. او، قدیم ایلاهه‌لردن وظیفه‌لری بؤیوک گوناه‌لارا گؤره قیساس آلماق اولان فوری‌لرین تعقیبی نتیجه‌سینده، آتنایا سیغینیر. مودریکلیک ایلاهه‌سی آتنا اورستسی موحاکیمه ائتمک اوچون مونصیف‌لر هئیتینی چاغیریر. مونصیف‌لر هئیتینده سس بؤلونمه‌سی ایله آتنانین اورستسین برائتینه سس وئرمه‌سی، فوری‌لرین ایداره ائتدیگی دونیادان کناردا بیر دونیانین یارانماسینا ایمکان یارادیر.

اورستیا پاتریارخات(پدرسالاری)-دان دموکراسیه قدر مسئله‌لری احاطه ائد‌ن مورککب بیر اثردیر. آیسخولوس(آشیل) اوچون اینسان وضعیتی فاجعه‌لی ایدی، آگاممنون، کلوتایتمنسترا و اورستس غیرمومکون سئچیم‌لرله اوزبه‌اوز ایدیلر. اونون فیکرینجه، اینسان‌لارین سیویلیزاسیون و وضعیت‌لرینین تراژدیسی ایله یاشاماغی اؤیر‌نمه‌لری پروسه‌سی‌نین بیر حیصه‌سی، اینتیقام و عدالت آراسیندا فرقی یاراتماقدیر. عدالت بیزی سیاست ساحه‌سینه گتیریر و منطیقلی دییشیکلییه و قورتولوشا ایمکان وئریر.

بو گونون ایستئهزاسی اوندان عبارتدیر کی، اسرائیل و فلسطینلی‌لر آراسینداکی موناسیبت‌لر عکس ایستیقامتده، یعنی آتنادان داها چوخ فوری‌لرین معین ائتدیگی دونیایا دوغرو ایره‌لیله‌ییر. موناقیشه‌نین سیاسی حل یول‌لارینین آشینماسی، عدالت آختاریشیندا قیساسین اوستونلوک داشیماسینا سبب اولان بیر دونیا.

بو، حماسین وحشیلیگینده داها آیدین گؤرونور. تشکیلات، بعضی سول‌لارین فیکرینجه، فلسطین مقاومتی‌نین ایفاده‌سی دئییل، بو مقاومتین دئگئنئراسیاسی‌نین، آمئریکالی یازیچی پئتئر بئینارتین سؤزلری ایله دئسک، «اخلاقلی ایستراتژی‌لرین اوغور قازاناجاغی باره‌سینده اومیدین ایتیریلمه‌سی‌نین» ایفاده‌سیدیر.

حماسین حاکمیتی آلتیندا موخالیف‌لر وحشیجه‌سینه یوخ ائدیلیر، قادین‌لارین حقوق‌لاری اینکار ائدیلیر، هوموسکسوال‌لار ایشگنجه‌لره معروض قالیر و اؤلدورولور. حتی اسرائیل موحاصیره‌سی‌نین تأثیرینی نظره آلساق، غزه حؤکمدارلاری غزه‌لی‌لرین حیاتینی یاخشیلاشدیرماق اوچون چوخ آز ایش گؤردو. حماسین فانتازیاسی فلسطینین آزادلیغیندان چوخ اسرائیله و یهودی‌لره نیفرتله باغلیدیر.

حماسین حرکت‌لرینی «مقاومت» کیمی قیمتلندیرن و مولکی اسرائیل وطنداش‌لارینین اؤلدورولمه‌سینی «دئکولونیزاسییا»(استعمارزدایی) کیمی تصوور ائد‌نلر فلسطینلی‌لرین حقوق‌لاری باره‌سینده آجیناجاقلی باخیشا صاحیبدیرلر. بو هم ده اسرائیللی‌لرین حیاتی‌نین دییه‌رینی آزالتماقلا آنتی‌سئمیتیزمین بؤیومه‌سینی تشویق ائد‌ن بیر پئرسپئکتیودیر.

“اؤزگه‌لرین” اینسانلیقدان چیخاریلماسی و عدالتین اوستونده قیساس آلماق ایسته‌یی تکجه حماس سیاستی‌نین خصوصیتی دئییل. او، اسرائیل پئرسپئکتیولرینه ده ان تپه‌دن توخونوب.

اسرائیل پریزیدنتی اسحاق هرتزوگ حماسین جینایت‌لرینه گؤره “بوتون فلسطین خالقی”-نین مسئولیت داشیدیغینی ایدعا ائتدی. اسرائیلین میراث ناظیری آمیهای ائلیاهو بیر عسگردن سیتات گتیره‌رک غزه حاقیندا یازیب: “هر شئیی پارتلادین و (هر یئری) هامارلایین. گؤزلر اوچون بیر لذت ساده‌لیگینده.” قالیت دیستال آتباریان، لیکود(اسرائیلین ساغچی سکولار پارتی‌لریندن) میللت وکیلی و ایکی هفته اوّله قدر اسرائیلین ایجتیماعی دیپلوماسی ناظیری، «غزه‌نین سیلینمه‌سینی» طلب ائده‌رک علاوه ائتدی: “بورادا قیساسچی و غدار اسرائیل مدافعه قوه‌لرینه احتیاج وار. بوندان آشاغی اولان هر شئی اخلاقسیزلیق‌دیر”.

بو، آتنانین دئییل، فوری‌لرین دیلیدیر و بو بؤیوک حربی تکنیک ایله دستکله‌نیر. بو، اسرائیلین بیر چوخ غرب طرفدارلاری‌نین دا دیلیدیر. آمئریکا بیرلشمیش دؤولت‌لری کنگره‌سینده برایان ماست غزه‌یه هومانیتار یاردیمی لنگیتمک جهدی ایله باغلی موذاکیره‌لر زامانی «گوناهسیز فلسطینلی مولکی شخص‌لر» فیکرینی رد ائده‌رک، «گوناه‌سیز نازیست مولکی وطنداش‌لاری ایفاده‌سینی بو قدر یونگوللشدیره‌جه‌ییمیزی دوشونمورم» دئدی.

تکجه اسرائیل ریتوریکاسی دئییل، هم ده حربی ایستراتژیسی دییشیب. ۱۹۹۰-جی ایل‌لرده لبنان-دا بومباردمان کامپانییالاری ایله باشلایان وندی پییرمن و بوآز آتزیلی-نین “اوچلو مجبوریت” آدلی کیتابیندا قئید ائدیرلر کی، اسرائیل لیدئرلری حربی عملیات‌لاری “فرقلندیرمکدن کنار و کوبود گوج”-دن ایستیفاده ائتمکله اینسترومنتال(ابزاری) فایدادان داها چوخ خاصیتلی گوج اولاراق گؤرمه‌یه باشلادیلار. «ایستراتژیک اولدوغو قدر اخلاقلی» اساسلارلا. غزه‌لی‌لرین ایندی قارشیلاشدیقلاری بودور.

اسرائیل، فلسطین موناقیشه‌سی‌نین سیاسی حل یول‌لارینی تاپماغا یوخ، اونو جیلوولاییب ایداره ائتمه‌یه چالیشیب.  حماسین قیدالانماسینا حیاسیزجاسینا دستک اولدولار، خصوصیله ده بنیامین نتانیاهو اونو موستقیل فلسطینین یارانماسی یولوندا مانعه کیمی دیرلندیریب اونلارا کؤمک ائتدی. اسرائیللی ژنرال، آکادئمیک تدقیقاتچی گئرسون هاجوهن قئید ائدیب کی «او، حماسی اؤزونون ان یاخین طرفداشینا چئویریر. حماس آچیق شکیلده دوشمندیر، گیزلی شکیلده متفق.” اسرائیل، اورتایا چیخماسینا یاردیم ائله‌دیگی بیر جاناوارین آردینجا غزه‌ده داغینتی‌لار تؤره‌دیر.

حماسین هوجومونو تبریک ائد‌ن سولچو سس‌لر حاقلی اولاراق چوخ تنقید ائدیلیر. لاکین اسرائیلی مودافیعه ائتمک آدینا موناقیشه‌نی قیزیشدیران، اینسانلیقدان کنارلاشدیران ریتوریکانی تبلیغ ائد‌ن حدسیز درجه‌ده گوجلو سیاسی فیقورلار و بو ریتوریکانین غزه‌ده وحشیلیک‌لری لئگیتیملشدیرمکده(مشروعلاشدیرماقدا) رولو حاققیندا چوخ آز دانیشیلیب. بونون عوضینه، آوروپا و آمئریکادا فلسطین طرفداری احوال-روحییه‌نی مارژیناللاشدیرماق(اؤته‌کیلشدیرمک) اوچون بیرگه سعی گؤستریلیر.

فرانسه‌ده فلسطینلی‌لری دستکله‌ین نوماییش‌لر قاداغان ائدیلیب، تکلیف ائدیلن یئنی قانون ایسه اسرائیلی تحقیر ائتمه‌یی جینایت حساب ائده‌جک. آلمان‌دا، یهودی یازیچی‌لارینین، صنعتچی‌لرینین و عالیم‌لرینین آچیق مکتوبوندا قئید ائدیلدیگی کیمی، بؤیوک تورک و عرب ایجماع‌لارینین یاشادیغی یئرلرده «زیرهلی ماشین‌لار و سلاحلی چئویک پولیس دسته‌لری فلسطینی دستکله‌ین و یا فلسطین کیملیگی سیمووللارینی داشییان هر هانسی نوماییشی آختاراراق کوچه‌لرده پاترول کئچیریر(گشت وورور)». آمئریکادا فلسطین طرفداری فیکیرلرینی ایفاده ائد‌نلری اؤلکه‌دن دیپورت ائتمکله حده‌له‌ییرلر.

بریتانیادا داخیلی ایش‌لر ناظیری سوئللا براوئرمان فلسطین بایراغی‌نین دالغالانماسی‌نین جینایت ساییلا بیله‌جه‌یینی و “یالنیز حماس طرفداری اولان آچیق سیموول‌لار و شوعارلارین دئییل … (فلسطین طرفلی هر ایشین) ناراحاتلیغا سبب اولدوغونو” تکلیف ائتدی. اؤزونو اونیوئرسیته‌لرده سؤز آزادلیغی‌نین مودافیعه‌چیسی اعلان ائد‌ن علم‌لر ناظیری میشل دونلان ایسرائیل و غزه موناقیشه‌سی ایله باغلی فیکیرلرینه گؤره ایکی آکادئمیسینی جزالاندیرماق اوچون سئچیب.

بورادا سؤز آزادلیغی ایله باغلی ایکی‌اوزلولوکدن داها چوخ شئی وار. بو، غزه موناقیشه‌سینی سیاسی دئییل، اخلاقی بیر مسئله کیمی یئنیدن نظردن کئچیرمک و فلسطین پئرسپئکتیولرینی غیرقانونی‌لشدیرمک جهدیدیر.

“بو هاردا سونلاناجاق؟ یاتماق و دینجلمک اوچون هارا باتاجاق، بو اؤلدوروجو نیفرت، بو غضب؟”، کر قروپو اورستس کلوتایمنسترانی اؤلدوردوکدن سونرا اورستیا اوچلوسونون ایکینجی اویونو اولان «چئفوری»-نین(نیازآوران) سونوندا سوروشور. بو گون جاواب بیزیم، ایسرائیلین و غربده‌کی سیاسی لیدئرلرین فوری‌لره، یوخسا آتنایا قولاق آسماق ایسته‌مه‌ییمیزدن آسیلی‌دیر.

قایناق:

https://www.theguardian.com/commentisfree/2023/nov/05/in-middle-east-as-in-greek-tragedy-justice-must-prevail-over-moral-absolutism

Paylaş.

Müəllif haqqında

کنعان مالیک

Şərhlər bağlıdır.