Məmmədrza Heyət: Varlıq hər şeydən öncə içində umid bəsləyən bir qavramdır

İyun ayının 8-dən 12-dək İstanbulda keçiriləcək jurnal sərgisində 30 ölkədən 400-dən çox jurnal iştirak edib. İştirakçıların biri də uzun illər İranda fəaliyyət göstərmiş Varlıq jurnalı olub. Varlıq jurnalı 1979-cu ildən 2014-cü ilədək professor Cavad Heyətin redaktorluğu ilə nəşr edilib. 2015-ci ildən isə Məhəmmədrza Heyətin redaktorluğu ilə Türkiyədə nəşr edilir. İstanbulda keçirilən jurnal sərgisi haqqında Məhəmmədrza Heyətdən müsahibə aldıq. Doktor Heyətin cavablarını “Ətəkyazı” oxucularına təqdim edirik.

 

Sual: Keçən günlərdə “Varlıq” jurnalının İstanbulda keçirilən jurnal sərgisində iştirak etdiyini gördük. Bu sərgini “Ətəkyazı” oxucularına tanıtdıra bilərsinizmi?

Cavab: Varlıq dərgisi olaraq bundan təxminən 25 il öncə, Tehranda iki dəfə mətbuat sərgisinə qatılmışdıq. Bu sərgilərdə standın böyüklüyü verdiyiniz pula görə dəyişirdi. Zəngin və dövlətin dəstəyini arxasına alan media orqanları üçün geniş standlar ayrılmış, Varlıq kimi öz hesabına çıxan mütəvaze dərgilər isə, yayınlarını kiçik standlarda sərgiləyirdilər. Üstəlik ermənilərin Alik qəzeti ilə Varlıq dərgisinin standlarını yan-yana qoymuşdular. Ancaq bütün bu haqsızlıqlara baxmayaraq Varlıq dərgisi orada da böyük bir ilgi və sevgiyle qarşılandı. Özəlliklə gənclərimizin Türkcə yayınlanan bir dərgiyə göstərdikləri ilgi və əlaqə inanılmaz idi. Standa qoyduğumuz xatirə dəftərindəki yazılar, başlı-başına bir araşdırma və günümüzlə qarşılşdırma mövzusu ola bilər. Bu təcrübə ilə bu il İstanbulda keçirilən 11-ci beynəlxalq Dərgi Sərgisinə qatılmağa qərar verdik. Sərgidə sizin də bəhs etdiyiniz kimi 30 ölkədən 400-dən çox dərgi iştirak edirdi və bütün dərgilərə ayrılan yer, eyni böyüklükdə idi. Sərgi, Türkiyə Dərgilər Birliyinin təşəbbüsü və Türkiyə Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə düzənlənmişdi. Türk dünyasından çox sayda dərginin təmsilçisi iştirak edirdi. Güney Azərbaycandan da Varlıq dərgisi olaraq biz qatılmışdıq. Sərginin keçirildiyi məkan da olduqca önəmli bir yer idi. İstanbulun tarixi yerlərindən olan, İstanbullularla birlikdə yabancı turistlərin də görmək istədikləri Sirkəci vağzalında minlərlə insanın baş çəkdiyi bir yerdi. Bu baxımdan da sərginin tarixi məkanı və dünyanın çeşidli bölgələrində yayınlanan dərgilərin bir araya gəlməsi, sərgiyə ayrı bir anlam və zənginlik qatmışdı.

 

Sual: “Varlıq” jurnalı bu sərgidə necə iştirak etdi?

Cavab: Dərgiyə Türkiyə Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən bir dəvət məktubu gəldi. Formları doldurub, sərgidə iştirak edəcəyimizi rəsmən bildirdik. Dərgimizi əməkdaşlarımızdan Babək bəy Şahid və İmad bəy Həzrəti təmsil edirdi. Mən də son iki gündə sərgiyə qatıldım. İstanbuldakı Güney Azərbaycanlı dostlarımız sərgi boyunca bizi heç yalnız buraxmadılar. Öz dərgiləri və sərgiləri kimi standa sahib çıxdılar. Afişlərimizin və bruşorlarımızın çap edilməsində və hazrılanmasında Elyar bəy Türkerin böyük əməyi keçdi. Buradan əməyi keçən və yanımızda olan bütün dostlarımıza təşəkkürlərimiz bildirirəm.

 

Sual: Bu sərgidə 30 ölkədən ən azı 400 jurnalın iştirak etdiyi bilinir. “Varlıq” jurnalına münasibət necə idi? Və ya ümumiyyətlə verilən reaksiyaları necə dəyərləndirmək olar?

Cavab: Bir kərə dərginin adı hər kəsin diqqətini çəkirdi. Bilənlər Varlıq adının nədən seçildiyini bilir, amma bilməyənlər üçün də bu ad bir doğmalıq hissi yaradır. Varlıq, hər şeydən öncə içində ümid bəsləyən bir qavramdır. Hələ bu dərginin hansı ortamda və hansı şərtlərdə yayın həyatına başladığını və bu günə qədər necə davam etdiyini öyrəndikdən sonra bir çoxları özümsəməyə başlayır. Bu sərgidə də Varlıq dərgisinə çox yaxşı bir münasibət vardı. Ziyarətçilər arasında dərgini öncədən tanıyanlarla yanaşı, rəhmətlik Cavad Heyəti tanıyanlar və ya Güney Azərbaycan və İrandakı digər türkləri araştıranlarla qarşılaşmaq və danışmaq biz də də çox yaxşı hisslər yaradırdı. Sərginin son günündə Türkiyə əski Mədəniyyət Naziri cənab Nabi Avcı və Ədalət və Qalxınma Partiyası başqan yardımçısı cənab Mustafa Şen Varlıq standını ziyarət etdilər, dərgi haqqında bilgi aldılar və çeşidli nömrələrdən örnəklər istədilər. Dərginin ərəb əlifbası ilə türkcə yayınlanması da onlar üçün çox maraqlı idi. Quzey Azərbaycandan gələn təmsilçilər və ziyarətçilər üçün isə Varlıq, doğma bir dərgi mahiyətində idi.

 

Sual: “Varlıq” jurnalının 2015-ci ildən etibarən Ankara şəhərində nəşr edildiyi bilinir. Eyni halda jurnalın elmi resenziyalı nəşr edildiyi bildirilib. Məhəmmədrza bəy “Varlıq” jurnalının işləri necə gedir?

Cavab: Varlıq Tehranda nəşr olunduğu illərdə türkcə dərgi sayı çox azdı. Dərginin misiyası da həm bilgiləndirmək, həm də bilincləndirmək olduğu üçün elmi məqalələrlə birlikdə, bəzən təşviq amacı ilə zəyif məqalələrə də yer verilirdi. Bir yandan da ana dilimizdə akademik yayınlar sahəsində də böyük bir boşluq vardı. Dərginin ikinci dönəmində bütün bunları nəzərə alaraq dərgini akademik, rsenziyalı bir dərgiyə dönüşdirməyə qərar verdik. Bunun üçün Azərbaycan Elmlər Akademiyasının tanınmış alimlərinə, Türkiyə universitetlərinin bilim adamlarına müraciət etdik. Heç bir alim dəvətimizi geri çevirmədi. Beləliklə Varlıq, dəyərli alimlərdən oluşan bir elmi şura ilə resenziyalı bir dərgi olaraq yeni bir mərhələyə başladı. Bundan sonrakı amacımız dərgini beynəlxaq indekslərə daxil etməkdir. Belə düşünürəm ki, bir neçə nömrə çıxdıqdan sonra buna da nail olacağıq.

 

Sual: Önəmli hesab etdiyiniz məqam və yaxud toxunulmasını vacib hesab etdiyiniz nöqtələr varsa buyurun lütfən.

Cavab: Məncə hər şeydən önəmli ana dilimizdə yazıb, oxumaqdır. İndiyə qədər aparılan bütün mənfi təbliğatlara baxmayaraq, dilimiz, bir dünya dilidir. Dünyaya açılan pəncərəmizdir. Öz dilimizdə yazıb, oxuduğumuz zaman, dünyaya baxışımız dəyişir. Baxışımız və dünya görüşümüz müstəqilləşir. Özümüzə güvənimiz artır. Dil bilinci və dil duyarlılığı, milli müstəqilliyin təməlidir. Əslində bizim iqtidar savaşı olaraq gördüyümüz bir çox hadisə, dillərin savaşıdır. Dilini itirən bir millətin, millət olaraq həyatda qalma şansı yoxdur. Bu üzdən istər dərgilərimiz olsun, istər Ətək Yazı kimi dilimizə və kültürümüzə böyük xidmətləri olan saytlarımız olsun, mütləq oxunmalı və dəstəklənməlidir.

“Ətəkyazı” saytının suallarına vaxt ayırdığınız üçün sizə təşəkkür edirik.